Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

Door middel van grondexploitaties ontwikkelen wij gronden die in ons bezit zijn. Daaraan zijn financiële risico’s verbonden: het risico dat de prijzen niet of minder stijgen dan waarmee gerekend is, het risico dat het beoogde programma niet of niet geheel kan worden uitgevoerd en het risico dat de grondverkopen niet volgens het geplande tempo verlopen. Het maximum risicobedrag is het ongewogen risicobedrag van de negatieve grondexploitaties, het minimumbedrag is het gewogen risicobedrag. De getallen zijn op basis van het MPG 2025, stand 1 januari 2025.

Ondanks toenemende onzekerheden in de ontwikkeling van de grondprijzen, de stijging van de bouwkosten en daarmee de parameters, het uitstellen van grondverkopen als gevolg van onder andere netcongestie en onduidelijkheden bij procedures is het gewogen financiële gevolg (minimum risico) bij de verliesgevende grondexploitaties gelijk gebleven. Het ongewogen financiële gevolg (maximum risico) is flink toegenomen, dit komt mede doordat een project van winstgevend naar verliesgevend is gegaan. Het inboeken van kansen zorgt voor een verbetering van het saldo van het project, maar ook dat het risicoprofiel, doordat de risico's ongwijzigd blijven, toeneemt.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

In de grondexploitatie van GEM A4 Zone West C.V. (STP) wordt rekening gehouden met de inbreng van de waarde van de gronden zoals de gemeente Haarlemmermeer ze op haar balans heeft staan. Voor de gronden van De President 2.0 (grondbank Hillegondshoeve) is er een algemene afspraak om deze gronden op gelijke wijze als De President 1.2 te ontwikkelen. Vanwege regionale afspraken kunnen de gronden van De President 2.0 in principe pas na 2030 worden ontwikkeld. Vanwege aanhoudende vraag wordt gekeken of De President 2.0 versneld tot ontwikkeling kan worden gebracht.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

Dit zijn de projecten die zijn opgenomen in het investeringsplan. Het risico bestaat onder andere uit mogelijke kredietoverschrijdingen bij de realisatie als gevolg van nieuwe (bouw)eisen, vertraging, wegvallen van subsidies of andere onvoorziene omstandigheden.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

De gemeente wordt verweten onrechtmatig gehandeld te hebben omdat wij ons niet of onvoldoende zouden hebben ingespannen mee te werken aan ontwikkelingsmogelijkheden in Badhoevedorp Zuid. Er is een uitspraak van de rechtbank Amsterdam, hiertegen zijn we in hoger beroep gegaan. Tegelijkertijd loopt er een schadestaatprocedure waarbij de tegenpartij de schade heeft opgemaakt. Als reactie daarop hebben wij uitgebreid onderzoek laten doen met gespecialiseerde bureaus. De resultaten daarvan zijn meegenomen in de geactualiseerde risicoanalyse die adviesbureau Naris medio 2019 met de gemeente heeft uitgevoerd. Op basis daarvan is de conclusie dat, naar de stand van zaken van deze procedures, geen voorziening nodig is. De risicoanalyse is onderdeel van de berekening die gemaakt wordt ten behoeve van het weerstandsvermogen. Op 16 maart 2020 is bekend gemaakt dat de aandelen van TeleVerde BV door een overname in handen zijn gekomen van een andere partij. Het feit dat TeleVerde B.V. nieuwe aandeelhouders heeft gekregen is nog niet direct van invloed op de lopende procedures tussen de gemeente en TeleVerde BV. De gemeente heeft medio 2024 de risicoanalyse geactualiseerd in verband met het rentedragende karakter van de claim. De afgelopen jaren zijn intensieve besprekingen tussen gemeente en de nieuwe aandeelhouders van TeleVerde B.V. gevoerd over het realiseren van een gebiedsontwikkeling. Gedurende deze onderhandelingen zijn het hoger beroep en de schadestaatprocedure 'on hold' gezet om te onderzoeken of er tot een oplossing gekomen kon worden. Ondanks dat de besprekingen nog niet hebben geleid tot een inhoudelijk nader tot elkaar komen van partijen, is recent de Intentieovereenkomst verlengd tot 1 december 2025 en zijn partijen nog in overleg met elkaar. De risicoanalyse wordt de komende periode geactualiseerd indien nodig.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

De commissie BBV beveelt aan om conjuncturele risico's op te nemen in de berekening van de weerstandscapaciteit. Op basis van een gevoeligheidsanalyse op de actieve grondexploitaties is de top 3 van conjunctureel risico's opgenomen. Een van de risico's houdt in dat de grondprijzen in de grondexploitaties met 10% dalen.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

De commissie BBV beveelt aan om conjuncturele risico's op te nemen in de berekening van de weerstandscapaciteit. Op basis van een gevoeligheidsanalyse op de actieve grondexploitaties is de top 3 van conjunctureel risico's opgenomen. Een van de risico's houdt in dat de kosten van de investeringen in de grondexploitaties stijgen door een oververhitte markt door onder andere geopolitieke spanningen.

Het risico van kostenstijging is grotendeels opgetreden en het effect op de NCW zit verwerkt in de cijfers van het MPG 2025, maar is beperkter dan bij met MPG 2024 werd geprognosticeerd. Voor de komende jaren is tot en met 2025 in verband met de onzekerheid een (hogere) gedifferentieerde kostenstijging opgenomen in de grondexploitaties en vanaf 2028 terugkeert naar het langjarig gemiddelde. Dit geeft aanleiding om voor dit risico terug te gaan naar 1% hogere kostenstijging ten opzichte van de gehanteerde parameter in de grondexploitatie.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

De commissie BBV beveelt aan om conjuncturele risico's op te nemen in de berekening van de weerstandscapaciteit. Op basis van een gevoeligheidsanalyse op de actieve grondexploitaties is de top 3 van conjuncturele risico's opgenomen. Een van de risico's houdt in dat de geraamde opbrengsten 1% dalen

Programma

Overzicht Overhead

Beschrijving

Hoewel vrijwel alle ICT-systemen dubbel zijn uitgevoerd, kunnen er systemen uitvallen. Hierdoor kunnen diensten aan inwoners en ondernemers tot stilstand komen. Dit leidt in ieder geval tot productieverlies, maar kan ook leiden tot andere nadelige gevolgen. De kans op groot dataverlies is klein.

Programma

Overzicht Algemene Dekkingsmiddelen

Beschrijving

De grootste inkomstenbron voor onze gemeente betreft de uitkering gemeentefonds (45% van de totale inkomsten van Haarlemmermeer). Het gemeentefonds wordt gevoed door het Rijk. Zowel de voeding van het fonds, als de verdeling ervan, is afhankelijk van een complex geheel van factoren. Als gevolg van externe ontwikkelingen bij de voeding en verdeling van het gemeentefonds bestaat de kans dat ons aandeel vanuit het gemeentefonds positief of negatief afwijkt van de verwachting, waardoor een niet direct te beïnvloeden voor- of nadeel in de begroting kan ontstaan. Op basis van ervaringen uit het verleden bij afwijkingen in het gemeentefonds gaan wij nu uit van een afwijking van maximaal 1%. Dit kan een structureel effect van € 3,0 miljoen hebben op onze begroting.

Het kabinet is inmiddels demissionair. In het regeerprogramma had het kabinet het voornemen opgenomen om de specifieke uitkeringen (SPUKS) naar het gemeentefonds over te brengen voorzien van een korting van 10%. Op basis van ons aandeel in de korting die in het hoofdlijnenakkoord is ingerekend is de omvang hiervan ingeschat op € 3 miljoen. Slechts acht van de 185 SPUKS zijn overgebracht naar de algemene uitkering. De vakdepartementen van het Rijk kunnen de bezuiniging op verschillende manieren doorvoeren. Voor elke SPUK die niet wordt overgeheveld naar het gemeentefonds zijn er volgens het afwegingskader drie opties: het verlagen van prestatie-eisen, het maken van afspraken over doelmatiger uitvoering of het intern vinden van alternatieve dekking. Het Rijk geeft daarbij geen garantie dat de korting niet op de gemeenten wordt afgewend.

Programma

Overzicht Overhead

Beschrijving

Ondanks de genomen maatregelen, kan nooit worden uitgesloten dat een hacker toegang krijgt tot de gemeentelijke systemen. In het ergste geval worden gegevens ontoegankelijk gemaakt, al dan niet permanent. Vaak heeft de hacker financiële motieven en vraagt losgeld om de systemen weer vrij te geven.

Programma

Zorg en werk

Beschrijving

De gemeente moet de zorg, ondersteuning en inkomensvoorzieningen die nodig is, aanbieden en betalen. De Participatiewet is een zogenaamde open-einde regeling. Hoeveel kosten we jaarlijks maken, is vooraf niet precies te voorspellen. Vooraf is niet precies bekend hoeveel vraag er is en welke inkomensvoorzieningen onze inwoners nodig hebben.

Door de daling van de koopkracht is het aannemelijk dat meer inwoners een beroep doen op minimaregelingen (bijzondere bijstand). Het risico bestaat dat er meer kosten worden gemaakt dan begroot.

Programma

Zorg en werk

Beschrijving

De gemeente moet de zorg, ondersteuning en inkomensvoorzieningen die nodig is, aanbieden en betalen. De Jeugdwet is een zogenaamde open-einde regeling. Hoeveel kosten we jaarlijks maken, is vooraf niet precies te voorspellen. Vooraf is immers niet precies bekend hoeveel vraag er is en welke zorg onze jeugdigen nodig hebben. Het rijksbeleid op Jeugdzorg en de Hervormingsagenda Jeugd brengen ook nog onzekerheden met zich mee.

Meerjarig is rekening gehouden met een volumegroei van 1% voor Jeugd en Wmo voor de huidige inwoners die zorg nodig hebben. Daarnaast is er de groei van de gemeente en hiermee de verwachte groei van inwoners die gebruik maken van zorg meegenomen in de areaalsystematiek 'groei van de gemeente'. Het risico bestaat dat de daadwerkelijke volumegroei voor de huidige inwoners hoger is dan de geprognosticeerde volumegroei en er meer kosten worden gemaakt dan begroot. Daarnaast is het risico aanwezig dat het aantal inwoners dat gebruik maakt van zorg sneller stijgt dan de groei van het aantal inwoners, waar rekening mee gehouden wordt in de areaalsystematiek. Dit leidt tot een overschrijding van de budgetten. Ook zien we een verschuiving naar kleinschalige woonvoorzieningen. Dit is een beweging die vanuit het Rijk gestimuleerd wordt, maar dit leidt ook tot hogere kosten waarvoor het Rijk ons niet compenseert.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

Op 26 november 2021 heeft de Hoge Raad een arrest gewezen, waarin regels worden geformuleerd waar de gemeente zich aan heeft te houden als zij onroerend goed verkoopt (of verhuurt, uitgeeft in erfpacht of in een recht van opstal). De regels vloeien voort uit het oordeel dat de gemeente daarbij het gelijkheidsbeginsel in acht moet nemen, wat in deze context betekent dat de gemeente transparant moet handelen en in beginsel mededingingsruimte moet bieden. Dat laatste betekent dat (potentiële) gegadigden een gelijke kans hebben om voor aankoop van onroerende zaak in aanmerking te komen. Er hoeft geen mededingingsruimte te worden geboden indien bij voorbaat vaststaat of redelijkerwijs mag worden aangenomen dat op grond van objectieve, toetsbare en redelijke criteria slechts één serieuze gegadigde in aanmerking komt voor de aankoop. In dat geval dient het voornemen tot verkoop tijdig voorafgaand aan de verkoop bekend te worden gemaakt. In de bekendmaking dient te worden gemotiveerd waarom slechts één serieuze gegadigde in aanmerking komt.

In november 2024 heeft de Hoge Raad het langverwachte tweede arrest in de Didam-kwestie gewezen. In dit tweede arrest verduidelijkt de Hoge Raad wat de gevolgen zijn van het niet naleven van de regels uit het eerste arrest van 26 november 2021. In het tweede arrest heeft de Hoge Raad verduidelijkt dat een overeenkomst die in strijd met de Didam-regels is gesloten, in beginsel niet nietig of vernietigbaar is. Dergelijke overeenkomsten blijven dus in stand. In dat geval kan echter wel sprake zijn van onrechtmatig handelen van een bestuursorgaan jegens een (potentiële) gegadigde die ten onrechte geen gelijke kans heeft gekregen.

Bij een aantal afgeronde en lopende projecten (vastgoed en grondzaken) is het de vraag of en hoe de gemaakte afspraken passen binnen de door de Hoge Raad gestelde Didam-regels. In dossiers waarin de verkoop en/of juridische levering nog moet plaatsvinden, bestaat het risico dat de gemeente haar contractuele verplichtingen niet kan nakomen (wanprestatie) met als gevolgen vertraging, vergoeding van schade en extra plankosten in verband met begeleiding en juridische ondersteuning. In dossiers waarin de juridische levering al heeft plaatsgevonden bestaat het risico dat een derde de gemeente aansprakelijk stelt op basis van onrechtmatige daad met als gevolgen vergoeding van schade en extra plankosten in verband met begeleiding en juridische ondersteuning. De basisinventarisatie van deze contracten is in 2023 uitgevoerd door een intern team en is extern getoetst en deze is recent opnieuw getoetst. Op basis hiervan heeft recent een nadere kwantificering van de risico’s plaatsgevonden, waarmee het risicoprofiel is gebaseerd op de actuele situatie. In algemene zin wordt hierbij opgemerkt dat kans en impact van het Didam arrest lastig in te schatten zijn, mede omdat dossiers lopend en nog aan verandering onderhevig zijn en er steeds nieuwe ontwikkelingen zijn op het gebied van jurisprudentie en wet- en regelgeving rondom het Didam arrest. De actualisatie laat een lichte daling van het risico zien.

Programma

Ruimtelijke ontwikkelingen

Beschrijving

In het kader van Wet voorkeursrecht gemeente (Wvg) doet de gemeente strategische aankopen in het Stationskwartier en Graan voor Visch Zuid in Hoofddorp. De intentie van deze aankopen is om deze later in te zetten in gebiedsontwikkelingsprojecten of vastgoedontwikkeling. Aan deze aankopen gaat een onderhandelingstraject vooraf. Deze aankopen zijn nog niet in een grond- of vastgoedexploitatie opgenomen. Het risico is dat bij geen doorgang of vertraging van het project, de dan geldende marktwaarde lager is dan de boekwaarde en er dus extra kosten voor rekening van de gemeente komen. Daarnaast kan bij verwerving sprake zijn van aankoop inclusief zittende huurders wat risico’s met zich meebrengt. Zekerheidshalve wordt daarom thans 10% van het aankoopbedrag opgenomen als risico. Dit percentage zal als er meer aankopen komen, jaarlijks worden herzien.

Programma

Maatschappelijke ontwikkeling

Beschrijving

De kans bestaat dat we geen dekkend zorglandschap meer hebben. Aanbieders binnen de jeugdzorg ondervinden veel hinder van de personeelskrapte op de arbeidsmarkt. Hierdoor worden vacatures ingevuld met inhuur, wat meer geld kost. Ook de landelijke ontwikkelingen zoals afbouw van jeugdzorgplus hebben financiële consequenties tot gevolg. Beide ontwikkelingen vergroten de kans dat de afgesproken tarieven onvoldoende blijken te zijn. Zonder extra financiële bijdrage kan een zorgaanbieder failliet gaan. Er is dan geen dekkend zorglandschap meer.

Programma

Overzicht Overhead

Beschrijving

Ondanks toegenomen aandacht voor beveiliging, privacy en datamanagement, bestaat het risico dat er datalekken optreden. Dit kan leiden tot boetes, schadevergoedingen en imagoschade. Vanwege de kans op boetes of schadevergoedingen is er sprake van een financiële risicogevolgcategorie. Doordat de overheid door een datalek negatief in het nieuws kan komen, kan weerstand in de samenleving ontstaan tegen overheidshandelen. Doordat misbruik van de persoonsgegevens soms kan leiden tot identiteitsfraude of chantage, ontstaat een gevolg voor de veiligheid. Het kan bijvoorbeeld leiden tot het (tijdelijk) stopzetten van een project omdat er onvoldoende privacy-beschermende maatregelen zijn genomen.

Programma

Overzicht overhead

Beschrijving

Doordat niet voor alle werkprocessen een DPIA is uitgevoerd, weten we niet of alle persoonsgegevens goed beschermd zijn. Hierdoor kunnen mogelijk niet geautoriseerde personen toegang krijgen tot persoonsgegevens. Bij processen met hoge privacyrisico’s voor betrokkenen is het uitvoeren van een DPIA wettelijk verplicht. Mogelijke gevolgen van het niet uitvoeren van een DPIA zijn misbruik van persoonsgegevens en een boete van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Programma

Maatschappelijke ontwikkeling

Beschrijving

De lasten voor de tijdelijke huisvesting van de Dik Trom-school bedragen naar verwachting maximaal € 2 miljoen. Er is een potentieel risico dat deze lasten niet worden gedekt indien de grondexploitatie Purmer/Wormerstraat niet wordt vastgesteld.

Programma

Maatschappelijke ontwikkeling

Beschrijving

De Stichting Fort van Hoofddorp heeft sinds 2015 een erfpachtovereenkomst met de gemeente voor Fort Hoofddorp. Voor de financiering van de verbouwing is onder andere een lening bij het Restauratiefonds aangegaan waarvoor de gemeente garant staat. De stichting heeft inmiddels een achterstand opgelopen in het nakomen van de canonverplichtingen. Conform afspraak heeft de stichting een nieuw plan opgesteld. Dit plan biedt echter nog onvoldoende zekerheden om de risico-inschatting aan te passen.

Programma

Maatschappelijke ontwikkeling

Beschrijving

De gevel van IKC Wereldwijs is in zeer slechte staat en dient vervangen te worden. Tegelijkertijd staat de renovatie/vernieuwbouw van IKC Wereldwijs vooraan in de planning van het IHP (Integraal Huisvestingplan onderwijs). Er dient onderzoek gedaan te worden of het nog zinvol is om de gevel te vervangen of gelijk naar (ver)nieuwbouw over te gaan.

Programma

Maatschappelijke ontwikkeling

Beschrijving

Het dak van de brede school Floriande Midden lekt in toenemende mate. Verschillende onderzoeken tonen aan dat het dak niet deugdelijk is aangelegd. Dit betekent dat voor zowel het deel dat in eigendom van de gemeente is, als het deel dat in eigendom van de schoolbesturen (vanwege een constructiefout) is, de gemeente verantwoordelijk is voor herstel.

Programma

Kwaliteit fysieke omgeving

Beschrijving

Vanuit buurgemeenten (Amstelveen) komen signalen dat de aanneemsommen bij nieuwe aanbestedingen van groencontracten fors stijgen. Hiervoor zijn diverse oorzaken: de grote vraag op de markt, de arbeidsmarktkrapte, de gevolgen van de klimaatverandering en de extra eisen aan een duurzame uitvoering, stuwen de prijzen op. Ook in Haarlemmermeer worden in 2025 enkele groencontracten opnieuw aanbesteed (bomen rooien/planten, groenonderhoud en maaien bermen/watergangen). Het risico is groot dat ook onze gemeente voor fors hogere kosten zal komen te staan.

Daarnaast volgen wij de Gedragscode Unie van Waterschappen die per 1 april 2025 in werking is getreden en voldoen hiermee aan vigerend beleid en regelgeving. Voor het grootschalig maaibeheer onder het contract bermen en watergangen werkten wij vanwege de samenwerking met het hoogheemraadschap van Rijnland ook voorgaande jaren met de toen vigerende gedragscode van de waterschappen. Omdat nu alleen nog maar in uitzonderingssituaties geklepeld mag worden zijn er fors hogere kosten te verwachten.

Programma

Overzicht overhead

Beschrijving

Wij maken voor de dagelijkse bedrijfsvoering gebruik van eigen medewerkers en van ingehuurde medewerkers die voor een vastgestelde periode werkzaamheden verrichten. In de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) is vastgelegd dat werkgever en werknemer gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor afspraken over en de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie. De wet DBA moet mogelijke schijnzelfstandigheid, kort gezegd dat iemand wordt ingehuurd als zelfstandige terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband, voorkomen. Met ingang van 1 januari 2025 heeft de Belastingdienst het handhavingsmoratorium op de naleving van de wet opgeheven. Tot genoemde datum gaf de Belastingdienst organisaties slechts aanwijzingen als onvoldoende naleving van de wet bij organisaties werd geconstateerd. Vanaf 1 januari 2025 hanteert de Belastingdienst de normale regels. Indien schijnzelfstandigheid wordt vastgesteld dan volgen direct correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen loonbelasting. In 2025 worden nog geen boetes opgelegd. Het risico van het omgaan met de wet DBA is tweeledig. Enerzijds een organisatorisch risico indien afscheid wordt genomen van externen wanneer dit niet gecompenseerd kan worden door nieuwe vaste medewerkers (verlies van capaciteit, kwaliteit, kennis en kunde) en daarmee risico dat organisatorische opgaven niet of beperkt waargemaakt kunnen worden. Anderzijds een fiscaal/financieel risico wanneer gecontinueerd wordt met externe inhuur. Van beide risico’s is de kans en impact en dus de materialiteit nog niet gecalculeerd dus onduidelijk.