Maatregelen sluitende begroting

De raad heeft op 13 maart 2025 unaniem ingestemd (11753909) met een pakket aan maatregelen om de begroting voor 2026 en 2027 sluitend te maken. Het voorstel betreft keuzes waarbij rekening gehouden is met de belangrijkste voorkeurslijnen vanuit de begrotingsraad van 24 oktober 2024:

  • nog niet te drastisch ombuigen;

  • geen ombuigingen op het maatschappelijk middenveld;

  • geen lastenverhoging voor de inwoners;

  • iets risicovoller ramen met het oog op onderuitputting in de begroting;

  • bij ombuigingen eerst kijken naar 'geen Haagse knaken, geen Haagse taken'.

Met de vaststelling van de Voorjaarsrapportage 2025 zijn de onderstaande maatregelen verwerkt in het meerjarenbeeld 2026-2029.

Tabel 167

Omschrijving (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2026

2027

2028

2029

Inrekenen stelpost Hervormingsagenda Jeugd

0

2.133

9.854

9.746

Leges overall meer kostendekkend maken

4.255

4.255

4.255

4.255

Extra opbrengsten geliberaliseerde pacht en verhuur gronden

200

200

200

200

Verhogen toeristenbelasting

4.175

4.175

4.275

4.275

Structurele inzet Algemene dekkingsreserve

346

2.021

1.364

1.364

Areaaluitbreiding OZB niet-woningen

886

1.771

2.657

3.542

Onderuitputting budget opleidingskosten

500

500

500

500

Totaal

10.362

15.055

23.105

23.882

Toelichting

Tabel 168

Omschrijving (bedragen x € 1.000; min is nadeel)

2026

2027

2028

2029

Zorg en werk

Inrekenen stelpost Hervormingsagenda Jeugd

Stelpost Hervormingsagenda Jeugd conform raadsbesluit (11753909)

0

5.250

5.250

5.250

Aanpassing stelpost op basis van de meicirculaire 2025 gemeentefonds (XS-25060201.1144)

-3.117

4.604

4.496

Totaal

0

2.133

9.854

9.746

In 2021 heeft de arbitragecommissie, Commissie van Wijzen, een uitspraak gedaan om het verschil in inzicht tussen de VNG en het Rijk over de beschikbare middelen voor de inzet van jeugdzorg te beslechten. In haar uitspraak stelt de commissie dat het jeugdstelsel niet langer houdbaar is en dat een set van (beheers)maatregelen moet leiden tot een betere inrichting van het jeugdstelsel en een landelijke besparing van € 1 miljard. Wij rekenen de besparing voor ons in. Als het Rijk ons compenseert, omdat de besparing die aan de maatregelen gekoppeld zijn niet realistisch blijken, dan verrekenen wij dit met de stelpost.
In de meicirculaire 2025 gemeentefonds heeft het Kabinet aanpassingen in de verwachte opbrengsten van de Hervormingsagenda jeugd. Het ingroeipad is aangepast waardoor in 2027 een voordeel ontstaat. Vanaf 2028 heeft het Rijk rekening gehouden met een indexering van de opbrengst van de hervormingsagenda, het invoeren van een eigen bijdrage jeugdzorg en lagere lasten door sturing op de trajectduur.

Ruimtelijke ontwikkelingen

Leges overall meer kostendekkend maken

4.255

4.255

4.255

4.255

Eén van de maatregelen waartoe besloten is betreft het verhogen van de legesopbrengsten omgevingsvergunningen en de legesopbrengsten van C-evenementen, zodat leges meer kostendekkend worden. Leges kunnen verder worden verhoogd door het verhogen van de tarieven en/of het laten vallen of verhogen van het legesplafond per aanvraag (op dit moment € 650.000). De kostendekkendheid mag echter niet hoger worden dan 100% over de gehele legesverordening. Hierdoor wordt de raming van de leges omgevingsvergunningen verhoogd met € 4.205.000 en is de raming van de leges C-evenementen bijgesteld met € 50.000. De aanpassing van de tarieven en legesplafonds zal in de legesverordening 2026 worden opgenomen.

Economische zaken

Extra opbrengsten geliberaliseerde pacht en verhuur gronden

200

200

200

200

De geliberaliseerde pachtinkomsten en de inkomsten uit de verhuur van overige gronden over 2022, 2023 en 2024 laten zien dat meer inkomsten begroot kunnen worden.

Overzicht algemene dekkingsmiddelen

Verhogen toeristenbelasting

Verhoging

4.275

4.275

4.275

4.275

Flankerende maatregel

-100

-100

0

0

Netto

4.175

4.175

4.275

4.275

We kiezen voor een dusdanige verhoging van de toeristenbelasting in Haarlemmermeer dat deze onder die van Amsterdam blijft. De verhoging van de opbrengst is vastgesteld op 30%. In de verordening Toeristenbelasting 2026 wordt het tarief (een percentage van de overnachtingsvergoeding) waarmee deze extra opbrengst gerealiseerd moet worden, vastgesteld.
Wij stellen als flankerende maatregel voor de organisatie Event Park Amsterdam in Hoofddorp extra te steunen in de jaren 2026 en 2027. Wij verwachten dat dit zal leiden tot meer zakelijke evenementen en hotelovernachtingen. Hiermee is dit een verzachtende maatregel.

Structurele inzet Algemene dekkingsreserve

Inzet Algemene dekkingsreserve conform raadsbesluit (11753909)

0

1.349

1.364

1.364

Aanvullende onttrekking ter dekking mutaties Voorjaarsrapportage 2025

3.300

4.100

Aanpassing onttrekking in Programmabegroting 2026-2029

-2.954

-3.428

Totaal

346

2.021

1.364

1.364

In het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen (BOFv) van 21 november 2023 hebben de VNG, IPO en UVW nieuwe afspraken over hun financiën gemaakt met de ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Deze afspraken bieden gemeenten kansen om hun financiële ruimte beter te benutten. Dankzij een nieuwe maatregel kunnen gemeenten vanaf 2024 reserves en overschotten inzetten voor het dekken van structurele lasten. Hierdoor kunnen gemeenten het surplus in de algemene reserve (de reserves waar geen bestemming aan is gegeven) aanwenden voor het dekken van structurele exploitatielasten. Van dit vrij besteedbare deel, het surplus, mogen gemeenten 10% inzetten als structureel dekkingsmiddel. Dit onder de voorwaarde dat de solvabiliteit van de gemeente groter of gelijk aan 20% is en blijft. Gezien deze afspraken wordt vanaf 2026 een deel van de vrije ruimte in de Algemene dekkingsreserve ingezet. Ter aanvulling op het pakket aan maatregelen waarover de de raad op 13 maart 2025 besloten heeft (11753909) is ter dekking van de mutaties uit de Voorjaarsrapportage 2025 in 2026 en 2027 een aanvullend bedrag uit de Algemene dekkingsreserve onttrokken. Gezien de ontwikkeling van het meerjarenbeeld is de geraamde onttrekking in de jaren 2026 en 2027 in de Programmabegroting 2026-2029 verlaagd. Met deze verlaging sluit de begroting voor deze jaren op € 0.

Areaaluitbreiding OZB niet-woningen

886

1.771

2.657

3.542

In het meerjarenbeeld werd tot nu toe geen rekening gehouden met een extra opbrengst van de onroerendezaakbelastingen niet-woningen als gevolg van areaaluitbreiding. De reden hiervoor is enerzijds het niet beschikbaar hebben van een betrouwbare raming van de nieuwbouw van bedrijven en anderzijds dat tot en met 2022 als gevolg van de hogere waarde door de areaaluitbreiding de algemene uitkering lager werd door de negatieve inkomstenmaatstaf. Dit laatste is vanaf 2023 niet meer het geval. Bij de herijking van de verdeling van het gemeentefonds is de negatieve inkomstenmaatstaf OZB niet-woningen gemaximeerd op € 35.000 per inwoner. Haarlemmermeer zit ruim boven dit maximum (als gevolg van het luchthavengebied), waardoor een areaaluitbreiding bij de niet-woningen niet meer leidt tot een lagere algemene uitkering. Ondanks vele pogingen, is het niet mogelijk een betrouwbare raming van nieuwbouw van bedrijfspanden op te stellen. Maar gezien de gemiddelde areaaluitbreiding van de laatste jaren is een voorzichtige aanname van een waardestijging van € 150 miljoen per jaar acceptabel.

Overzicht overhead

Onderuitputting budget opleidingskosten

500

500

500

500

Bij de analyse van de cijfers van de begroting is geconstateerd dat er structureel geld overblijft op de middelen voor de opleidingskosten. Voor het opleidingsplan geldt een afspraak met de Ondernemingsraad (OR) over het beschikbare bedrag. Er wordt voorgesteld een stelpost onderuitputting te vormen op de ervaring van de afgelopen jaren zodat het budget voor de organisatie beschikbaar blijft.