Beleidsdoel D: Het zorg dragen voor financiële bestaanszekerheid van inwoners
Wat willen wij bereiken?
Inwoners hebben als onderdeel van bestaanszekerheid recht op een bestaansminimum om te kunnen voorzien in hun levensonderhoud. Hierbij ondersteunen we inwoners ook bij de aanpak van schulden.
Dit beleidsdoel heeft vooral raakvlak met twee van de vier overkoepelende thema’s in het sociaal domein: bestaanszekerheid herstellenen kansengelijkheid vergroten.
Wat gaan wij daarvoor doen?
Vaste activiteiten
activiteit | toelichting | taakveld |
|---|---|---|
Bieden van algemene bijstand door uitkeringen (levens-onderhoud) | We verstrekken bijstandsuitkeringen op basis van de Participatiewet om het inkomen van onze inwoners aan te vullen tot het sociaal minimum. Voor inwoners die kunnen werken is beleidsdoel C erop gericht om hen uit de bijstand te begeleiden naar financiële zelfstandigheid. | 6.3 |
Bieden van aanvullende inkomens-ondersteuning (bijzondere bijstand en minimaregelingen) | Voor inwoners met een laag inkomen bieden wij extra inkomensondersteuning. Dit doen wij door middel van bijzondere bijstand, de individuele inkomenstoeslag en onze minimaregelingen. Het minimabeleid is erop gericht dat onze inwoners, ongeacht hun financiële situatie, goed kunnen meedoen aan de samenleving. | 6.3 |
Toezicht houden op rechtmatig gebruik | We houden toezicht op het rechtmatig gebruik van de bijstandsuitkeringen. Op het gebied van terug- en invorderingen bieden we maatwerk en kijken we samen met de inwoner wat haalbaar is. | 6.3 |
Bieden van schuldhulp-verlening | We bieden schuldenpreventie en schuldhulpverlening aan inwoners (ook inwoners met een onderneming) die dit nodig hebben. Vooralsnog is Verder B.V. de organisatie die dit voor ons uitvoert. Vanaf 2026 gaan wij delen van de schuldhulpverlening zelf uitvoeren. Het is de bedoeling dat we binnen enkele jaren alle taken die tot schuldhulpverlening behoren (op die voor ondernemingen na) zelf uitvoeren. | 6.3 |
Activiteiten in 2026
activiteit | onderwerp | toelichting |
|---|---|---|
Uitvoeren maatregelen wijziging Participatiewet in balans | Resultaat | We voldoen tijdig aan de wettelijke vereisten die de Participatiewet in balans met zich meebrengt in ons beleid en uitvoering. |
Inhoud | In 2026 en 2027 treden stapsgewijs de wijzigingen van het eerste spoor van de Participatiewet in balans in werking. Hiervoor passen we ons beleid aan. De maatregelen hebben als doel de wet minder stringent en humaner te maken en de regels van de Participatiewet sluiten beter aan op de omstandigheden en mogelijkheden van de inwoners voor wie ze bedoeld zijn. In de komende jaren richten het tweede en derde spoor van de Participatiewet in balans zich op een fundamentele herziening van het stelsel en het versterken van de vakkundigheid. | |
Financiën | We betalen dit uit de reguliere begroting (taakveld 6.3). | |
Hulp aan gedupeerde inwoners Kinderopvang-toeslagenaffaire | Resultaat | De brede ondersteuning heeft bijgedragen aan het emotioneel herstel en het realiseren van een nieuwe start voor gedupeerde inwoners van de kinderopvangtoeslagaffaire in Haarlemmermeer. |
Inhoud | De brede ondersteuning is een aanvulling op de hulp en schadevergoedingen die deze inwoners van het Rijk ontvangen. Op grond van de vijf leefgebieden binnen het sociaal domein verzamelen wij de hulpvragen, maken wij met de inwoner een plan van aanpak, verwijzen we warm door naar de juiste hulpverleners binnen en buiten de gemeente en bieden wij nazorg. | |
Financiën | We betalen deze activiteit uit specifieke uitkeringen (SPUK) die de gemeente ontvangt in het kader van de brede ondersteuning voor gedupeerden van de toeslagenaffaire (taakveld 6.3). | |
Ondersteuning voor inwoners in de Alleen-verdieners-problematiek | Resultaat | Het voorkomen dat inwoners die te maken hebben met de alleenverdienersproblematiek onder de armoedegrens (minimuminkomen) vallen. |
Inhoud | We geven uitvoering aan de Wet tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek. In 2025, 2026 en 2027 betalen wij aan inwoners die vanwege een samenloop van regelingen te weinig toeslagen ontvangen ambtshalve een vaste tegemoetkoming. In Haarlemmermeer gaat het om circa 25 huishoudens. Vanaf 2028 wordt door de Belastingdienst in een definitieve oplossing voorzien via de inkomstenbelasting. | |
Financiën | We betalen dit uit de van de decentralisatieuitkering Alleenverdienersproblematiek (taakveld 6.3). | |
Aanpak Geldzorgen, armoede en Schulden | Resultaat | Het voorkomen en bestrijden van armoede en schulden voor onze inwoners op basis van een integrale aanpak. Inwoners weten de weg naar ons aanbod te vinden, kennen het ondersteuningsaanbod dat goed aansluit op de behoeften van onze inwoners. |
Inhoud | Op basis van de integrale aanpak Armoede en Schulden, die eind 2025 ter vaststeling aan de raad wordt aangeboden, voeren we de daarin genoemde activiteiten en werkwijze uit. De ingezette regelingen, activiteiten sluiten goed op elkaar aan, zodat zij elkaar versterken en een maximaal effect behalen. Dit doen we nadrukkelijk samen met onze samenwerkingspartners. Met deze aanpak geven wij onze lokale invulling aan de landelijke Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden. | |
Financiën | We betalen dit uit de reguliere begroting (taakveld 6.3). | |
Uitvoeren van herzien minimabeleid | Resultaat | Inwoners die werken gaan er financieel op vooruit. Het minimabeleid sluit aan op dit uitgangspunt. |
Inhoud | Vanaf 2026 voeren we een herzien minimabeleid uit op een zorgvuldige manier, waarbij we onze inwoners stimuleren om (méér) te werken en de armoedeval zoveel mogelijk te verzachten. Deze herziening doen we budgettair neutraal, zodat we onze inkomensondersteuning kunnen blijven garanderen op de langere termijn. | |
Financiën | We betalen dit uit de reguliere begroting (taakveld 6.3). |
BBV indicatoren
Figuur 30
Personen met een bijstandsuitkering
Uit de grafiek Personen met een bijstandsuitkering blijkt dat Haarlemmermeer ongeveer hetzelfde aantal personen met een bijstandsuitkering heeft als de vergelijkingsgroep. In vergelijking met de rest van Nederland doen we het goed.
Indicatoren Haarlemmermeer
Figuur 31
Instroom uitkeringen per jaar
Op de instroom in de bijstand hebben we weinig invloed. Als de conjunctuur aantrekt zien we over het algemeen minder instroom. Een andere verklaring voor de toename van de instroom van inwoners in de bijstand is de landelijke trend waarbij het aantal bijstandsuitkeringen stijgt en de hogere taakstelling voor Haarlemmermeer voor het huisvesten van statushouders.
Wat mag het kosten?
Tabel 23
(Bedragen × € 1.000) | JR2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Beleidsdoel D: Het zorg dragen voor financiële bestaanszekerheid van inwoners. | Baten | 39.839 | 41.266 | 40.266 | 40.266 | 40.266 | 39.966 |
Lasten | 50.873 | 55.215 | 52.625 | 52.631 | 52.637 | 52.337 | |
Saldo | -11.035 | -13.949 | -12.359 | -12.365 | -12.371 | -12.371 |
Uitsplitsing baten en lasten naar taakveld
(Bedragen × € 1.000) | JR2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|---|---|
1.2 Openbare orde en veiligheid | 18 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 |
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie | 846 | 1.065 | 0 | 0 | 0 | 0 |
6.23 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen integraal | 432 | 235 | 300 | 300 | 300 | 0 |
6.3 Inkomensregelingen | 38.542 | 39.946 | 39.946 | 39.946 | 39.946 | 39.946 |
6.5 Arbeidsparticipatie | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Baten | 39.839 | 41.266 | 40.266 | 40.266 | 40.266 | 39.966 |
1.2 Openbare orde en veiligheid | 25 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 |
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie | 846 | 1.065 | 0 | 0 | 0 | 0 |
6.23 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen integraal | 384 | 235 | 300 | 300 | 300 | 0 |
6.3 Inkomensregelingen | 49.391 | 53.540 | 51.951 | 51.955 | 51.960 | 51.960 |
6.5 Arbeidsparticipatie | 227 | 355 | 354 | 356 | 357 | 357 |
Lasten | 50.873 | 55.215 | 52.625 | 52.631 | 52.637 | 52.337 |
Saldo van baten en lasten (B-L) | -11.035 | -13.949 | -12.359 | -12.365 | -12.371 | -12.371 |
Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar
Verschillen ten opzichte van de gewijzigde begroting | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|
Baten | ||||
1. Opvang Oekraïners | -1.065 | - | - | - |
2. Hulp aan gedupeerden kinderopvangtoeslagaffaire | - | - | - | -300 |
Overig | 65 | - | - | - |
Totaal Baten | -1.000 | - | - | -300 |
Lasten | ||||
1. Opvang Oekraïners | 1.065 | - | - | - |
2. Schuldhulpverlening | 450 | - | - | - |
3. Gewijzigde verdeling van personeelslasten | 446 | - | - | - |
4. Hulp aan gedupeerden kinderopvangtoeslagaffaire | - | - | - | 300 |
5. Bijzondere bijstand | 250 | - | - | - |
6. Schuldhulpverlening Eropaf | 150 | - | - | - |
7. Alleenverdieners problematiek | 108 | - | - | - |
Overig | 121 | -6 | -6 | - |
Totaal Lasten | 2.590 | -6 | -6 | 300 |
Baten | |
|---|---|
1. | Sinds ontheemden van de oorlog in Oekraïne in de gemeente worden opgevangen, zijn we verantwoordelijk voor het verstrekken van leefgeld. Deze verstrekkingen en uitvoeringskosten worden vergoed door het Rijk met een specifieke uitkering. Verder biedt de regeling voor ontheemde Oekraïners de mogelijkheid voor het vergoeden van buitengewone kosten. Deze kosten declareren wij bij het Rijk. |
2. | De nazorgperiode voor hulp aan ouders die door de problemen met de kinderopvangtoeslagaffaire zijn getroffen heeft een doorlooptijd van 24 maanden. Er komen nog steeds nieuwe aanmeldingen binnen en daarom verwachten wij minimaal voor de jaren 2026, 2027 en 2028 nog kosten voor de uitvoering te hebben. Voor deze regeling ontvangen wij middelen van het Rijk. |
Lasten | |
1. | Zie voor een toelichting op de hogere lasten op de opvang Oekraïners de toelichting opgenomen bij de baten. |
2. | Vanwege een budgetoverheveling bij de Najaarsrapportage 2024 zijn er in 2025 extra middelen beschikbaar voor het uitvoeren van de implementatie van schuldhulpverlening. |
3. | Door aanpassingen in de verdeling van personeel over de beleidsdoelen is de doorbelasting naar dit beleidsdoel lager geworden. |
4. | Zie voor een toelichting op de hogere lasten van de hulp aan gedupeerden kinderopvang-toeslagaffaire de toelichting opgenomen bij de baten. |
5. | Vanwege een budgetoverheveling bij de Najaarsrapportage 2024 zijn er in 2025 extra middelen beschikbaar voor de bestrijding van armoede en het voorkomen van schulden. |
6. | Door de raad is het beleidsplan schuldhulpverlening gemeente Haarlemmermeer 2022-2026 vastgesteld (2022.0001926). Het project 'Eropaf' wil bij een vonnis tot uithuiszetting de inwoner de kans bieden om te werken aan herstel van zijn financiële situatie met als doel huisuitzetting te voorkomen. Er zijn incidenteel voor de jaren 2023, 2024 en 2025 middelen beschikbaar gesteld. |
7. | Vanwege een budgetoverheveling bij de Najaarsrapportage 2024 zijn er in 2025 extra middelen beschikbaar voor het uitvoeren van de financiële ondersteuning aan huishoudens die als gevolg van de alleenverdienersproblematiek onder het bestaansminimum komen. Deze lasten zijn in 2024 gedekt door een bijdrage van het Rijk via de uitkeringen van het gemeentefonds (septembercirculaire 2024). |
Beïnvloedbaarheid lasten uitgedrukt in %
Figuur 32
Toelichting
Beïnvloedbaar
De beïnvloedbare lasten zijn kosten voor schuldhulpverlening en de lokale minimaregelingen.
Niet beïnvloedbaar
De niet-beïnvloedbare lasten zijn bijvoorbeeld de bijstandsuitkeringen, leefgeld voor Oekraïners en de wettelijke bijzondere bijstand.
Middellange termijn beïnvloedbaar
De lasten die op middellange termijn zijn te beïnvloeden betreffen grotendeels de collectieve aanvullende zorgverzekering voor de minima in het kader van de bijzondere bijstand.