Nieuwe risico's ten opzichte van de Voorjaarsrapportage 2022 zijn:

Hogere inflatiekosten onderhoud openbare ruimte (R327)

Kwaliteit fysieke omgeving (G4, K4, S)
Wij signaleren een hogere indexering dan voorheen, met name als gevolg van de toenemende energie- en loonkosten en de kosten voor materialen, waardoor de kosten van vervangingsprojecten in de openbare ruimte fors hoger uitvallen. Door andere projecten te verschuiven kunnen wij deze kosten vooralsnog dekken en stemmen wij de uitvoering van projecten tevens af op onze beschikbare personele capaciteit. Als gevolg hiervan loopt de uitvoering van andere projecten vertraging op. Het risico hiervan is dat de kwaliteit van de openbare ruimte terugloopt.

Beheersmaatregel: veranderen van gevolgen (beheersen)
Door andere projecten te verschuiven kunnen wij deze kosten vooralsnog dekken en stemmen wij de uitvoering van projecten tevens af op onze beschikbare personele capaciteit.

Kostenstijgingen als gevolg van schaarste (R328)

Diverse programma's (G5, K3, S)
In de Voorjaarsrapportage 2022 is melding gemaakt dat als gevolg van de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne de prijsstijgingen substantieel zijn hoger dan waarmee regulier rekening wordt gehouden. De huidige cumulatie van ontwikkelingen in de vorm van het aantrekken van de economie na corona en de oorlog in Oekraïne maakt dat de gemeente bij met name de uitvoering van projecten te maken heeft met schaarste aan personeel, schaarste aan materialen en schaarste aan energiebronnen en -dragers. Hierdoor kunnen projecten veel duurder worden en kan de uitvoering vertraging oplopen als gevolg van verstoringen in de toeleveringsketen. Om te voorkomen dat projecten worden uitgehold is in de Programmabegroting 2023-2026 rekening gehouden met financiële ruimte om de hogere kapitaallasten als gevolg van de duurder wordende investeringen te kunnen opvangen. Rekening is gehouden met een stijging van de investeringskredieten met 7,5%. Het risico bestaat dat de stijging nog hoger is. In de kwantificering van dit risico wordt rekening gehouden met een extra stijging van 7,5%.

Beheersmaatregel: veranderen van gevolgen (beheersen)
Op de beslismomenten wordt aan de raad gerichte indexatievoorstellen voorgelegd. Er worden richtlijnen opgesteld over hoe om te gaan met gesprekken over prijzen in contracten met partijen. Er wordt niet ingestemd met ‘Oekraïne clausules’ om geen blanco cheque af te geven. Daarnaast wordt intern aan portfoliomanagement gewerkt om te kunnen prioriteren en faseren als de economische omstandigheden dit nodig maken. Op basis daarvan wordt de raad actief geïnformeerd.

Arrest Didam (R329)

Ruimtelijke ontwikkelingen (G5, K2, I)
Op 26 november 2021 heeft de Hoge Raad een arrest gewezen, waarin regels worden geformuleerd waar de gemeente zich aan heeft te houden als zij onroerend goed verkoopt (of verhuurt, uitgeeft in erfpacht of in een recht van opstal). De regels vloeien voort uit het oordeel dat de gemeente daarbij het gelijkheidsbeginsel in acht moet nemen, wat in deze context betekent dat de gemeente transparant moet handelen en in beginsel mededingingsruimte moet bieden. Dat laatste betekent dat alle geïnteresseerde en volgens objectieve, redelijke en toetsbare criteria geschikte partijen een gelijke kans hebben om voor aankoop van een onroerende zaak in aanmerking te komen. Er hoeft geen mededingingsruimte te worden geboden indien bij voorbaat vast staat of redelijkerwijs mag worden aangenomen dat op grond van objectieve, toetsbare en redelijke criteria slechts één serieuze gegadigde in aanmerking komt voor de aankoop. In dat geval dient het voornemen tot verkoop tijdig voorafgaand aan de verkoop bekend te worden gemaakt. In de bekendmaking dient te worden gemotiveerd waarom slechts één serieuze gegadigde in aanmerking komt. Bij een aantal afgeronde en lopende projecten (vastgoed en grondzaken) is het de vraag of en hoe de gemaakte afspraken passen binnen de door de Hoge Raad gestelde regels. Hier bestaat bijvoorbeeld het risico dat de gemeente haar contractuele verplichtingen mogelijk niet kan nakomen met als gevolgen vertraging en extra plankosten in verband met begeleiding en juridische ondersteuning. Voorstel is om dit risico te kwantificeren door middel van een externe analyse. Tot die kwantificering is afgerond, wordt in dit verband volstaan met een risicoduiding over het totaal van de grondwaarden in de projecten.

Beheersmaatregel: veranderen van gevolgen (beheersen)
Komende periode zal een nader onderzoek van dit risico plaatsvinden, lopende besprekingen zullen worden getoetst op naleving van de door de Hoge Raad gestelde regels en bij voorbereidingen van nieuwe projecten (zonder contractuele verplichtingen) wordt op voorhand aan deze regels getoetst.

Rentestijging (R331)

Overzicht algemene dekkinsmiddelen (G5, K3, S)
Het huidige economisch perspectief is onzeker. Door de wereldwijde tekorten van materiaal is er sprake van de hoogste inflatie in 40 jaar. Om die inflatie te bestrijden heeft de Europese Centrale Bank (ECB) een renteverhogingen doorgevoerd. Tijdens de volgende vergaderingen van de Raad van Bestuur van de ECB wordt er over verdere rentestappen besloten. Deze aanpassingen werken door in de rentetarieven die de gemeente verschuldigd is voor nieuw af te sluiten leningen. In de Programmabegroting 2023-2026 is rekening gehouden met een stijging van de te betalen rente van 2% naar 2,5%. De kans is aanwezig dat de rente verder stijgt en de rentelasten in het meerjarenbeeld toenemen. In de kwantificering van dit risico wordt rekening gehouden met een stijging tot 3,5% in 2026.

Beheersmaatregel: veranderen van gevolgen (beheersen)
Actief volgen van de ontwikkelingen van de kapitaalmarkt en verwerken in de P&C cyclus. In het uiterste geval kan er ook voor gekozen worden te prioriteren en temporiseren bij de voorgenomen investeringen.