Inwoners hebben recht op een bestaansminimum. Het is aan de overheid om daarin te voorzien als inwoners hier (tijdelijk) niet zelf toe in staat zijn. Dit is vastgelegd in de Participatiewet. Een uitkering wordt verstrekt als een inwoner niet beschikt over (voldoende) middelen om in de noodzakelijke kosten van het bestaan te kunnen voorzien. De Participatiewet is het vangnet binnen de sociale zekerheid. Tegenover deze rechten staan ook plichten. Wij handhaven die plichten, in nauwe samenhang met de mogelijkheden van inwoners om aan het werk te gaan (beleidsdoel C).

Activiteiten

1. Algemene bijstand voor levensonderhoud

2. Aanvullende inkomensondersteuning vanuit bijzondere bijstand en minimabeleid

3. Handhaving en terugvordering

4. Bieden van schuldhulpverlening

Toelichting

1. Algemene bijstand voor levensonderhoud

Uitgangspunt is dat alle uitkeringsaanvragen binnen de daarvoor geldende wettelijke termijn worden afgehandeld. Daarnaast vindt ‘aan de poort’ intensieve controle op rechtmatigheid plaats en wordt het uitkeringsbestand steekproefsgewijs, of als de situatie daartoe aanleiding geeft, gecontroleerd. Bij de aanvraag zal er nog meer oog en aandacht zijn voor de financiële omstandigheden van onze inwoners. Indien noodzakelijk verstrekken we voorschotten, om te voorkomen dat er bijvoorbeeld schulden ontstaan. Inwoners wijzen we op de mogelijkheid van het aanvragen van bijzondere bijstand en informeren we over andere mogelijkheden van (landelijke) financiële ondersteuning en de mogelijkheid van schuldhulpverlening.

2. Aanvullende inkomensondersteuning vanuit bijzondere bijstand en minimabeleid

Wij stimuleren en ondersteunen inwoners met een minimuminkomen om deel te nemen aan voorzieningen die gericht zijn op maatschappelijke participatie. Een middel hiervoor is het verstrekken van bijzondere bijstand. Om de toegang tot de bijzondere bijstand zo eenvoudig mogelijk te maken, werken we met de tool ‘Bereken uw recht’. Door de toegang laagdrempelig te houden, willen wij het ‘niet-gebruik’ terugdringen. Bovendien wordt in 2024 gewerkt aan i-Participatie. Dit is een online instrument waarmee een inwoner de status van zijn/haar aanvraag kan inzien.

Het is van groot belang dat kinderen zich kunnen ontwikkelen en mee kunnen doen in de samenleving, ook wanneer zij opgroeien in een huishouden met een laag inkomen of problematische schulden. Hiervoor hebben we het Kindpakket waarmee ouders een vergoeding kunnen aanvragen voor onder andere schoolkosten, bij-, sport-, zwem- of muzieklessen.

Voor inwoners met een zorgbehoefte hebben we de collectieve aanvullende zorgverzekering (gemeentepolis). Inwoners met een inkomen tot 120% van het wettelijk sociaal minimum kunnen een tegemoetkoming aanvragen voor de maandelijkse premie van een gemeentepolis.

In 2024 zullen wij nog te maken krijgen met werkzaamheden die voortvloeien uit de toeslagenaffaire. Bij de gedupeerden van de toeslagenaffaire zijn we verantwoordelijk voor de nazorg voor inwoners.

3. Handhaving en terugvordering

Ook in de komende jaren blijven we inzetten op de bestrijding van oneigenlijk gebruik en misbruik van inkomensvoorzieningen. Dit doen we door inzet van handhaving, het verbeteren van de informatievoorziening en vroegtijdige opsporing van fraude. Ons streven is jaarlijks een bedrag ter hoogte van 15% van het openstaande debiteurensaldo per 1 januari van betreffend jaar te incasseren. Het resultaat hiervan is onderhevig aan de ontwikkelingen op het gebied van de Participatiewet.

4. Bieden van schuldhulpverlening

Wij zijn verantwoordelijk voor het aanbieden van schuldhulpverlening aan onze inwoners. Daarbij gaat het niet alleen om hulp bij het wegnemen van de financiële problemen en problematische schulden, maar ook de oorzaken daarvan. Door vroegsignalering en preventie proberen we te voorkomen dat inwoners een beroep moeten doen op schuldhulpverlening. Wij ontvangen signalen van vaste lasten-partners zoals nutsbedrijven, woningcorporaties, waterschappen en zorgverzekeraars, als zij zien dat hun klanten stoppen met het betalen van de rekeningen. Ze hebben hiervoor geen toestemming nodig van de klant, dit is op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) toegestaan.

De bedrijven en instanties geven een signaal als hun eigen inspanningen betalingsachterstanden niet oplossen. Het gaat dan om inspanningen zoals een betalingsregeling aanbieden en persoonlijk contact zoeken. In het kader van ‘Vroeg Erop Af’ benaderen MeerWaarde en Plangroep de inwoner vervolgens om hulp aan te bieden. Vanaf 1 januari 2024 gaat de Wettelijke schuldsanering gehalveerd worden van 36 maanden naar 18 maanden. Om het minnelijke traject hierop aan te laten sluiten gaat de Minnelijke schuldsanering Natuurlijke personen ook gehalveerd worden van 36 maanden naar 18 maanden. We monitoren wat hiervan de effecten zijn.

Indicatoren

Uit de grafiek Personen met een bijstandsuitkering in Figuur 3 blijkt dat Haarlemmermeer ongeveer hetzelfde aantal personen met een bijstandsuitkering heeft als de vergelijkingsgroep. In vergelijking met de rest van Nederland doen we het goed.

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar