Beleidsdoel D: Gemeentelijke wegen, straten en pleinen zijn goed begaanbaar, schoon en veilig.

Wat willen wij bereiken en wat gaan wij daarvoor doen?

Voor gemeentelijke wegen, straten en pleinen streven wij ernaar dat deze goed begaanbaar, schoon, heel en veilig zijn. Hieronder vallen ook civieltechnische kunstwerken, openbare verlichting en verkeersregelinstallaties (VRI’s). Daarnaast verduurzamen wij deze onderdelen verder door het gebruik van duurzame materialen en het toepassen van energiebesparende, innovatieve technieken en werkwijzen die leiden tot een CO2- reductie.

Goed begaanbare wegen betekent ook het toepassen van gladheidbestrijding in de winter. Hierbij zoeken wij naar een evenwicht tussen kwaliteit, veiligheid en kosten, waarbij het zoutgebruik en de belasting van het milieu door zout zoveel mogelijk worden beperkt.

Strategische heroriëntatie

Door risico- en effectgestuurd beheer (assetmanagement) is het mogelijk om de prestaties en de kosten van het onderhoud verder te optimaliseren. Door een grotere risicobereidheid, zonder de veiligheid in gevaar te brengen, kunnen kosten worden bespaard. Wij bekijken op basis van de risico’s en het effect hoe de maatregelen zo min mogelijk gevolgen hebben voor de kwaliteit van de fysieke omgeving. Om kosten te besparen vereenvoudigen wij de contracten voor straatreiniging, zodat wij op deze onderdelen voor de hele openbare ruimte één ambitieniveau hanteren. Wij standaardiseren de afhandeling van bepaalde categorieën meldingen openbare ruimte, dat wil zeggen dat deze meldingen worden afgehandeld bij reguliere onderhoudsrondes en niet meer tussentijds.

Tabel 59 

Omschrijving

Eenheid

Indicator

Bron

Metingen1

Streefwaarden/ prognose

2016

2018

2020

2022

2024

2026

Kwaliteit van alle verharding, CROW normering

%voldoende/matig2

Lokaal

GisiB

77%

77%

75%

>79%

>80%

>87%

Kwaliteit van gesloten verharding (asfaltwegen), CROW normering

%voldoende/matig

Lokaal

GisiB

86%

91%

90%

>90%

>90%

>90%

Kwaliteit van open verharding (kllinkerverharding, trottoirs, CROW normering

%voldoende/matig

Lokaal

GisiB

68%

66%

63%

>69%

>72%

>85%

  1. Metingen vinden tweejaarlijks plaats
  2. Matig betekent dat de staat van het wegdek nog niet onvoldoende is, maar dat de verwachting is dat binnen drie tot vijf jaar onderhoud nodig is.

Activiteiten

  1. Het duurzame beheren van wegen, straten en pleinen
  2. Het schoonhouden van straten en bestrijden van gladheid
  3. Het duurzaam beheren van de civieltechnische kunstwerken
  4. Het duurzaam beheren van openbare verlichting
  5. Het duurzaam beheren van de Verkeersregelinstallaties (VRI’s)

Toelichting

1. Het duurzaam beheren van wegen, straten en pleinen

Uit inspectiegegevens uit 2020 blijkt dat 23% van het totale areaal verhardingen van onvoldoende kwaliteit is. Dit betreft vooral open verhardingen. De kwaliteit van de verhardingen heeft een relatie met de leeftijd van het areaal. Het huidige areaal veroudert. Om het bestaande achterstallig onderhoud zo snel mogelijk te verhelpen hebben wij bij de Jaarstukken 2019 een voorziening achterstallig onderhoud verhardingen ingesteld. Hierbij zijn veiligheid en het voorkomen van kapitaalvernietiging onze uitgangspunten. Wij zetten deze middelen in tot en met 2023. In de onderhoudsprogrammering leggen wij ook de nadruk op deze criteria door achterstallig onderhoud dat naar voren komt uit nieuwe inspectieresultaten direct aan te pakken.

In de onderhoudscontracten en bij aanbestedingen van reconstructies zijn de vermindering van CO2 -uitstoot en levensduur verlengende en onderhoudskosten besparende maatregelen onze uitgangspunten. De vernieuwing van verhardingen vindt plaats vanuit de Vernieuwing Openbare Ruimte (VOR). In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen gaan wij nader in op het onderhoud en het vernieuwen van wegen.

2. Het schoonhouden van straten en bestrijden van gladheid

Wij houden de straten schoon op beeldkwaliteit. Dit betekent dat het resultaat van de straatreiniging aan een vooraf bepaald beeld moet voldoen. Door de verdere inzet van informatie met een geografische component wordt de dienstverlening geoptimaliseerd. Voor prullenbakken wordt routeoptimalisatie uitgevoerd aan de hand van gebruiksinformatie. Door informatie over bomen op soortniveau met Meerlanden te delen kunnen reinigingsactiviteiten en ongediertebestrijding (eikenprocessierups) gericht worden uitgevoerd en geregistreerd.

Bij het bestrijden van gladheid maken wij gebruik van duurzame en kostenbesparende methoden. Voorbeelden hiervan zijn de inzet van strooisystemen waarmee strooiacties live te volgen zijn, en de hoeveelheid zout wordt aangepast aan het type weg. Daarnaast hebben wij eigen meetpunten, zodat strooiacties meer doelgericht worden. De tarieven voor straatreiniging en gladheidbestrijding worden voor alle gemeenten die opdrachtgever zijn van Meerlanden geüniformeerd. Dit zorgt onder andere voor meer transparantie, samenwerkingsmogelijkheden en kostenbesparing.

3. Het duurzaam beheren van de civieltechnische kunstwerken

Wij gaan een vijfjarig inspectieprogramma aanbesteden waarmee wij de meerjarenplanning van de civieltechnische kunstwerken kunnen actualiseren. Aan de hand van conditiescores bepalen wij waar wij de beschikbare middelen inzetten. Hierbij gebruiken wij waar mogelijk duurzame en innovatieve materialen. In 2022 vernieuwen wij een aantal kunstwerken vanuit de VOR. In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen gaan wij nader in op het onderhoud en de vernieuwing van kunstwerken.

4. Het duurzaam beheren van openbare verlichting

Van de 46.000 lichtpunten van de openbare verlichting (OV) zijn op dit moment 26.000 voorzien van nieuwe lichtbronnen met dimbare LED-verlichting. De restende lichtpunten worden de komende jaren vervangen door LED-verlichting. Naar verwachting is dit in 2027 gereed. Het experiment met dynamisch dimmen van verlichtingsarmaturen wordt niet voortgezet. Deze armaturen hebben meer nadelen dan voordelen. Het lagere energieverbruik weegt niet op tegen de lagere betrouwbaarheid en de veel hogere investeringskosten. In plaats daarvan passen wij statisch dimmen toe om energiebesparing te bereiken. Wij werken verder aan de proef met solarverlichting, die is doorgeschoven om mee te liften met de reconstructie van de Spaarndammerdijk. Na monitoring verwachten wij de resultaten hiervan in 2023. Wij starten met een proef met slimme OV-meetverdeelkasten, waarin defecten en graafschades aan de ondergrondse OV-kabel automatisch worden gemeld aan ons beheersysteem. Hierdoor is de dader van de graafschade eenvoudiger te achterhalen en kunnen kosten worden verhaald. Tevens wordt de verlichting bij een slimme OV-meetverdeelkast in- en uitgeschakeld via een lichtcel, wat leidt tot energiebesparing. In 2023 bepalen wij aan de hand van de resultaten of wij dit type meetverdeelkast in de hele gemeente toepassen. In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen gaan wij nader in op het onderhoud en de vernieuwing van de openbare verlichting.

5. Het duurzaam beheren van de VRI’s

Om de doorstroming van het verkeer te verbeteren en de uitstoot van CO2 te beperken breiden wij de toepassing van innovatieve technieken, zoals wachttijdvoorspellers en thermische camera's voor het langzaam verkeer en aftellers voor het autoverkeer verder uit. Daarnaast werken wij samen met de provincie Noord-Holland en de omliggende gemeenten mee aan het landelijke programma ‘Slimme en Duurzame Mobiliteit’. Binnen dit programma worden intelligente VRI's (IVRI's) toegepast, die voertuigen herkennen en inspelen op de actuele verkeersdrukte. In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen gaan wij nader in op het onderhoud en de vernieuwing van de VRI's.

Tabel 60 Wat mag het kosten?

(Bedragen × € 1.000)

JR2020

2021

2022

2023

2024

2025

Beleidsdoel D: Gemeentelijke wegen, straten en pleinen zijn goed begaanbaar, schoon en veilig.

Baten

987

1.145

759

759

759

759

Lasten

24.569

25.725

26.025

27.104

27.975

28.759

Saldo

-23.581

-24.579

-25.266

-26.345

-27.215

-27.999

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar

Verschillen ten opzichte van de gewijzigde begroting
(bedragen × € 1.000; min = nadeel )

2022

2023

2024

2025

Baten

Afkoop kunstwerken en areaal nabij A9

-387

-

-

-

Overig

1

-

-

-

Totaal Baten

-386

-

-

-

Lasten

Kapitaallasten

-750

-1.138

-850

-784

Strategische heroriëntatie

315

300

-

-

Onderhoud Calatravabruggen

153

-191

-25

-

Gebiedsbudgetten

76

-

-

-

Overig

-95

-50

5

0

Totaal Lasten

-301

-1.079

-871

-784

Baten

Voor de afkoop van het beheer en onderhoud van kunstwerken en areaal nabij het trace van de nieuwe A9 bij Badhoevedorp is in 2021 een afkoopsom ontvangen van Rijkswaterstaat. Conform de besluitvorming bij de Voorjaarsrapportage 2021 is deze gestort in de Algemene dekkingsreserve.

Lasten

Als gevolg van nieuwe investeringen zoals de Vernieuwing openbare ruimte (VOR) 2022 en wijzigingen op de lopende VOR-projecten is er een mutatie op de kapitaallasten op dit beleidsdoel.

Voor een toelichting op de strategische heroriëntatie (ombuigingen) wordt verwezen naar het hoofdstuk Financiële recapitulatie strategische heroriëntatie in de Financiële begroting. Het betreft hier de posten risicogestuurd onderhoud openbare ruimte en uniformering straatreiniging.

Op basis van het meerjarig beheerplan zijn de exploitatielasten van de Calatravabruggen en de bijbehorende onttrekkingen aan de betreffende reserve bijgesteld.

In 2022 vervalt het incidentele gebiedsbudget voor kleine opgaves in de gebieden.