Wat willen wij bereiken en wat gaan wij daarvoor doen?

Inwoners die er met hulp van het eigen netwerk niet (meer) in slagen zelfstandig thuis te wonen, zowel jeugdigen als volwassenen, kunnen een beroep doen op ondersteuning thuis. Doel is dat inwoners, ondanks eventuele problemen of beperkingen, zo lang mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving en de regie over hun eigen leven kunnen behouden. De ondersteuning thuis vanuit de Jeugdwet is gericht op gezinnen met kinderen en jeugdigen die problemen hebben van specifieke medische, gedragswetenschappelijke, psychiatrische of paramedische aard. De jeugdige wordt behandeld en/of begeleid gericht op het ontwikkelen en aanleren van praktische, cognitieve en emotionele vaardigheden. De mogelijkheden van het kind worden optimaal benut, zodat een zo zelfstandig niveau van functioneren bereikt kan worden. De ondersteuning bieden wij zoveel mogelijk thuis of in de buurt aan.

Inwoners die ondersteuning nodig hebben bij het omgaan met de effecten van de eigen beperking, kunnen een beroep doen op individuele begeleiding. Daarnaast bieden wij dagbesteding: begeleiding in groepsverband, al dan niet gericht op werk. Voor personen met verward gedrag zetten we, in nauwe samenwerking met onze maatschappelijke partners, in op preventie, het voorkomen van escalatie en ondersteuning op maat. Wanneer ernstig gevaar dreigt voor een persoon of de omgeving kan op basis van de Wet verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (WvGGZ) besloten worden tot een crisismaatregel of verplichte zorg. Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor de jeugdzorg inclusief gedwongen jeugdhulp, zoals jeugdbescherming (JB) en jeugdreclassering (JR). Onze taak is kinderen, zowel fysiek als geestelijk, veiligheid te bieden wanneer ouders dat niet (voldoende) doen. Dit gebeurt binnen verschillende schakels in de keten, te beginnen bij preventie. Gedwongen jeugdhulp mag alleen ingezet worden na een besluit van de kinderrechter en wordt alleen uitgevoerd door instellingen die daartoe gecertificeerd zijn.

We bereiden ons in 2022 voor op de inkoop van zorg in 2023. Ook in de nieuwe inkoopperiode zijn de doelstellingen in het sociaal domein leidend. De ervaringen die we tot nu toe hebben opgedaan, geven tevens input aan de nieuwe aanbesteding: in het kader van de Jeugdwet (gunning per 1 januari 2023) en in het kader van de Wmo (gunning per 1 juli 2023).

Strategische heroriëntatie

Met enerzijds de aanpak van multiproblematiek en anderzijds de structurele inzet van praktijkondersteuners j-GGZ bij de huisartsen beogen we ook een jaarlijkse besparing te realiseren. De aanpak van multiproblematiek via de zogeheten doorbraakmethode borgen we met ingang van 2022 structureel in onze manier van werken. Op basis van onze ervaringen tot nu toe realiseren we hiermee maatwerkoplossingen die beter zijn voor de inwoner, juridisch mogelijk en bovendien goedkoper zijn. Door tussenkomst van de praktijkondersteuners j-GGZ vindt een kwalitatief betere doorverwijzing plaats (zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig) en hoeft een deel van de jongeren die zich bij de huisarts meldt niet meer doorverwezen te worden naar basis of specialistische j-GGZ.

Activiteiten

1. Bieden van ondersteuning thuis
2. Aanpak verwarde personen
3. Uitvoeren Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)
4. Bieden van groepsondersteuning en vervoer
5. Laten uitvoeren van jeugdbescherming en jeugdreclassering
6. Veilig Thuis organiseren

Toelichting

1. Bieden van ondersteuning thuis

Ondersteuning thuis betreft hulp en ondersteuning bij het dagelijks leven, met als doel dat iemand zo lang mogelijk zelfstandig, dan wel bij ouder(s)/gezin, thuis kan blijven wonen en zo lang mogelijk mee kan blijven doen aan de samenleving. Als gemeente zorgen we voor een kwalitatief en dekkend hulpaanbod. Wij zetten gericht in op lichtere vormen van ondersteuning waar dat mogelijk is. Deze mogelijkheden worden samen met de inwoners, professionals en zorgaanbieders inzichtelijk gemaakt. We zetten in op het merkbaar en meetbaar steeds beter maken van (jeugd)hulp en ondersteuning voor kinderen, jongeren, volwassenen en gezinnen zodat ze op tijd passende hulp en ondersteuning ontvangen en meer regie krijgen en ervaren.

2. Aanpak van verwarde personen

We zorgen voor een sluitende aanpak voor personen met verward gedrag. We werken bij complexe casuïstiek integraal samen met de GGD, de GGZ, andere zorg- en welzijnspartijen en politie, zowel op lokaal als regionaal niveau. We zetten onder meer in op preventie en vroegsignalering en werken aan het voorkomen van dreigende escalatie. Inwoners met verward gedrag beslissen zelf mee over de aanpak en hebben inbreng in het beleid via gesprekken met ervaringsdeskundigen en familie en/of naasten.

3. Uitvoeren Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

Op 1 januari 2020 is de WvGGZ in werking getreden. Nieuw in deze wet is dat iedereen een melding kan doen bij de gemeente als er zorgen zijn rondom een inwoner en men van mening is dat verplichte zorg ingezet dient te worden. Het melden, onderzoeken en doen van een aanvraag bij de rechter voor een zorgmachtiging hebben wij in regio Kennemerland belegd bij de GGD. Wanneer een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel (gevaar) veroorzaakt door de persoon in kwestie of voor anderen kan de rechter verplichte zorg opleggen. Voorwaarde is dat zorg op vrijwillige basis niet mogelijk is. In geval van crisis kan via de burgemeester een crisismaatregel opgelegd worden. De gemeente en betrokken partijen dragen er zorg voor dat de inwoner tijdens de periode van verplichte zorg zoveel mogelijk mee kan blijven doen in de maatschappij.

4. Bieden van groepsondersteuning en vervoer

Onder groepsondersteuning valt zowel dagbesteding als dagbehandeling. Jeugdigen ontvangen voor een bepaalde periode behandeling of begeleiding die gericht is op terugkeer naar school of naar de dagopvang. Voor volwassenen tussen 18 en 65 jaar heeft de dagbesteding een arbeidsmatig karakter en kan een opstap naar een betaalde baan zijn. Hierin wordt samengewerkt met partners op het gebied van werk en onderwijs. Hiermee creëren we een soepele overgang van arbeidsmatige dagbesteding naar werk wanneer dit binnen de mogelijkheden van de inwoner ligt. Voor ouderen vormt de dagbesteding vooral een dagstructuur waardoor verdere achteruitgang kan worden voorkomen of als ontlasting van de mantelzorger. We blijven inzetten op lichtere vormen van dagbesteding (ontmoetingsgroepen) om zwaardere vormen van dagbesteding te voorkomen of uit te stellen. Wanneer jeugdigen of volwassenen niet zelfstandig kunnen reizen naar de dagbehandeling of dagbesteding, of waarvan ouders of het netwerk dit ook niet kunnen, kan vervoer worden ingezet. Dit vervoer wordt georganiseerd vanuit de zorgaanbieders.

Het collectief aanvullend vervoer en het leerlingenvervoer wordt voor acht regiogemeenten uitgevoerd door de RegioRijder. De sturing op de uitvoering van de regiecentrale en de vervoerders, het contractmanagement, wordt gedaan door de gezamenlijke contractorganisatie. Zowel voor jeugdigen als voor volwassenen worden instrumenten ingezet om waar mogelijk gebruik te maken van reguliere vervoersvormen zoals het openbaar vervoer of vrijwilligersinitiatieven.

5. Laten uitvoeren van jeugdbescherming en jeugdreclassering

In 2021 heeft het Rijk een onderzoeksrapport gepubliceerd met een toekomstscenario voor de jeugdbescherming, op basis van pilots die in 2020 zijn uitgevoerd. In het toekomstscenario wordt voorgesteld om regionale veiligheidsteams, bestaande uit de Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis en de Gecertificeerde Instellingen (GI), te vormen. In het scenario krijgen de lokale jeugdteams een prominentere rol in de jeugdbeschermingsketen. Hoe dit binnen Haarlemmermeer het beste georganiseerd kan worden, wordt in de komende periode onderzocht. Het mogelijke toekomstscenario vraagt aanpassing van onze huidige inrichting en wordt de komende jaren geconcretiseerd. Hier is rekening mee gehouden door in de aanbesteding van de GI in 2021 een perceel op te nemen om de uitvoering van de preventieve jeugdbeschermingsmaatregelen (drang) gezamenlijk te transformeren van de GI naar de gemeente. Een ander rapport uit 2021 dat de komende jaren gevolgen heeft is het inspectierapport ‘Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd’. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd heeft aan gemeenten de opdracht gegeven om samen met de GI een doorbraakplan te maken. In dit plan moeten Kritieke prestatie-indicatoren (KPI’s) zijn vastgesteld om te voorkomen dat jeugdigen moeten wachten op een vaste jeugdbeschermer of passende hulp. Haarlemmermeer voldoet aan deze KPI’s en tot op heden zijn er geen jeugdigen die wachten op een vaste jeugdbeschermer of op passende zorg. Gelijktijdig wordt de situatie blijvend gemonitord.

6. Veilig thuis organiseren

Veilig Thuis (het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling in de regio IJmond, Zuid-Kennemerland en Haarlemmermeer) heeft een spilfunctie in meldingen en vermoedens van relationeel geweld en kindermishandeling. Komende jaren is de inzet gericht op het voorkomen van relationeel geweld en kindermishandeling en als het zich toch voordoet, direct in te grijpen en te stoppen, en daarbij met de ketenpartners ervoor te zorgen dat er wordt toegewerkt naar een duurzaam veilige situatie. Daarbij is samenwerking met de ketenpartners belangrijk en zetten we onze (onderzoeks)expertise zodanig in dat partners (regionaal/bovenregionaal) geholpen worden in hun verdere aanpak.

Naast haar wettelijke taken voert Veilig Thuis extra taken uit zoals de Tijdelijk Huisverboden en de organisatie van de Integrale crisisdienst Jeugd.

Landelijk is het Actieprogramma Huiselijk Geweld Hoort Nergens Thuis uitgerold waarbij de regiovisie ‘Verbinden en Versterken in de aanpak van huiselijk geweld 2020-2024 Kennemerland’ is vastgesteld. De visie wordt vertaald naar een actieprogramma die als leidraad zal fungeren voor de komende jaren.

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar