Wat willen wij bereiken en wat gaan wij daarvoor doen?

Inwoners hebben recht op een bestaansminimum. Het is aan de overheid om daarin te voorzien als inwoners hier (tijdelijk) niet zelf toe in staat zijn. Dit is vastgelegd in de Participatiewet. Deze wet wordt in medebewind door de gemeente uitgevoerd, waarbij de door het Rijk beschikbaar gestelde middelen worden aangevuld door de gemeente als de werkelijke vraag de verwachting overstijgt (zogenaamde openeinderegeling). Een uitkering wordt verstrekt indien de inwoner niet beschikt over (voldoende) middelen om in de noodzakelijke kosten van het bestaan te kunnen voorzien. De Participatiewet is het vangnet binnen de sociale zekerheid. Tegenover deze rechten staan ook plichten. Wij handhaven die plichten, in nauwe samenhang met de mogelijkheden van inwoners om aan het werk te gaan (beleidsdoel C).

Het minimabeleid is er voor inwoners die van een laag inkomen of van een uitkering moeten rondkomen. Hiermee zorgen we ervoor dat inwoners met weinig financiële middelen in hun primaire levensbehoeften kunnen voorzien en kunnen deelnemen aan de samenleving, door bijvoorbeeld mee te doen aan sport- of muziekactiviteiten. In 2022 zullen wij nog te maken krijgen met werkzaamheden die voortvloeien uit de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo), Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten (TONK) en de toeslagenaffaire. Bij de Tozo en de TONK zal dit met name gaan om terug- en invorderingsactiviteiten. Bij de gedupeerden van de toeslagenaffaire zijn we verantwoordelijk voor de nazorg van inwoners die hulp hebben gehad van de gemeente.

Activiteiten

1. Garanderen van bestaanszekerheid door het rechtmatig en tijdig verstrekken van uitkeringen
2. Fraudebestrijding en het nemen van maatregelen bij het niet nakomen van afspraken en de inlichtingenplicht
3. Uitvoeren van het minimabeleid
4. Bieden van schuldhulpverlening

Toelichting

1. Garanderen van bestaanszekerheid door het rechtmatig en tijdig verstrekken van uitkeringen

Uitgangspunt is dat alle uitkeringsaanvragen binnen de daarvoor geldende wettelijke termijn worden afgehandeld. Daarnaast vindt ‘aan de poort’ intensieve controle op rechtmatigheid plaats en wordt het uitkeringsbestand steekproefsgewijs, of als de situatie daartoe aanleiding geeft, gecontroleerd. Bij de aanvraag zal er nog meer oog en aandacht zijn voor de financiële omstandigheden van onze inwoners. Indien noodzakelijk verstrekken we voorschotten, om te voorkomen dat er bijvoorbeeld schulden ontstaan. Inwoners wijzen we op de mogelijkheid van het aanvragen van bijzondere bijstand en informeren we over andere mogelijkheden van (landelijke) financiële ondersteuning en de mogelijkheid van schuldhulpverlening.

2. Fraudebestrijding en het nemen van maatregelen bij het niet nakomen van afspraken en de inlichtingenplicht

Ook in 2022 zetten wij in op de bestrijding van oneigenlijk gebruik. Dit doen we door de inzet van handhavingsmedewerkers, het verbeteren van de informatievoorziening, themacontroles en vroegtijdige opsporing van fraude. In 2020 zijn we, naast de structurele inzet op het handhaven van de Participatiewet, begonnen met een pilot handhaving en naleving Jeudgwet en Wmo. In 2021 evalueren we de pilot en doen we een voorstel voor een structurele aanpak vanaf 2022.

3. Uitvoeren van minimabeleid

Wij stimuleren en ondersteunen inwoners met een minimuminkomen om deel te nemen aan voorzieningen die gericht zijn op maatschappelijke participatie. Een middel hiervoor is het verstrekken van (bijzondere) bijstand. Om de toegang tot de bijzondere bijstand zo eenvoudig mogelijk te maken, werken we met de tool ‘Bereken uw recht’. Door de toegang laagdrempelig te houden, willen wij het ‘niet-gebruik’ terugdringen. Het gebruikscijfer van de bijzonder bijstand was 24% over 2020, het niet gebruik is dan 76%.

Voor inwoners met een zorgbehoefte hebben we de collectieve aanvullende zorgverzekering (gemeentepolis). Inwoners met een inkomen tot 120% van het wettelijk sociaal minimum kunnen een tegemoetkoming aanvragen voor de maandelijkse premie van een gemeentepolis.

Het is van groot belang dat kinderen zich kunnen ontwikkelen en mee kunnen doen in de samenleving, ook wanneer zij opgroeien in een huishouden met een laag inkomen of problematische schulden. Hiervoor hebben we het Kindpakket.

4. Bieden van schuldhulpverlening

Wij zijn verantwoordelijk voor het aanbieden van schuldhulpverlening aan onze inwoners. Daarbij gaat het niet alleen om hulp bij het wegnemen van de financiële problemen en problematische schulden, maar ook de oorzaken daarvan. Door vroegsignalering en preventie proberen we te voorkomen dat inwoners een beroep moeten doen op schuldhulpverlening. Hiervoor is in 2018 de werkwijze Vroeg eropaf gestart. Op grond van signalen van woningcorporatie Ymere gaat PLANgroep en een maatschappelijk werker van MeerWaarde op huisbezoek. Tijdens dit huisbezoek wordt gekeken of er meerdere betalingsachterstanden zijn en waardoor deze betalingsachterstanden zijn ontstaan. Sinds 1 januari 2021 moeten een aantal bedrijven de gemeente informeren, als zij zien dat hun klanten hun rekeningen niet betalen. Het gaat hierbij om drinkwaterbedrijven, energieleveranciers en zorgverzekeraars. Ze hebben hiervoor geen toestemming nodig van de klant. De bedrijven en instanties geven een signaal als hun eigen inspanningen betalingsachterstanden niet oplossen. Het gaat dan om inspanningen zoals een betalingsregeling aanbieden en persoonlijk contact zoeken. De gemeente benadert vervolgens de inwoner en biedt hulp aan.

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar