Wat willen wij bereiken en wat gaan wij daarvoor doen?

Vanuit onze gemeentelijke verantwoordelijkheid op het gebied van de zorg voor jeugd, volwassenen en ouderen werken wij in nauwe samenwerking met maatschappelijke partners aan een optimaal vraaggericht en preventief aanbod. De nadruk op vroegsignalering en preventie in het lokale veld is een belangrijk speerpunt met als doel de gezondheid te bevorderen en het beroep op (zwaardere) zorg te verminderen.

Gezondheid maakt een integraal onderdeel uit van het sociaal domein en de Stevige Sociale Basis in het bijzonder. Door het verstevigen van wijken en kernen met gericht aanbod van praktische en lichte ondersteuning maar ook door mensen te activeren ontstaan wijken waar genoeg te doen is, waar inwoners betrokken zijn bij elkaar, mee kunnen doen en zich prettig voelen. We hebben de ambitie dat wij inwoners eerder en sneller, meer in de buurt en met lichtere vormen van ondersteuning kunnen bijstaan, zodat zij minder een beroep hoeven te doen op zwaardere zorg. De Stevige Sociale Basis vormt het fundament van de samenleving in Haarlemmermeer met een focus op zelfredzaamheid, meedoen en preventie.

Strategische heroriëntatie

De voorgenomen bezuinigingen op gezondheid en welzijn (sport, bewegen, maatschappelijke ondersteuning en cultuur) staan voor 2023 en 2024 gepland. De voorgenomen bezuinigingen worden in de komende periode geconcretiseerd. Met een ombuiging van 40% op de specifieke doelgroepactiviteiten zullen de onderstaande activiteiten van beleidsdoel A niet volledig gerealiseerd kunnen worden. Het is op dit moment nog niet exact aan te geven welk aanbod zal verdwijnen door het inperken van het aanbod of het omvallen van (vrijwilligers) organisaties. Op de activiteiten van het CJG en de GGD wordt niet bezuinigd.

Activiteiten

1. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning
2. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg
3. Zorg dragen voor collectieve preventie
4. Zorg dragen voor ouderengezondheidszorg
5. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg
6. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

Toelichting

1. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is hét expertisepunt voor vragen over opvoeden en opgroeien, voor inwoners en voor professionals. Het richt zich vooral op laagdrempelige en snelle hulp bij opvoed- en opgroeivraagstukken, waardoor het CJG, onder andere samen met de schoolcoaches en het consultatiebureau, een stevig preventief fundament vormt voor het Haarlemmermeers model. Professionals kunnen er daarnaast terecht voor collegiaal advies, informatie over opvoedhulp en tijdelijke regie bij opvoedvragen. Indien nodig, kan het CJG doorverwijzen naar andere (geïndiceerde) hulp. Als onderdeel van onze jeugdgezondheidszorgtaak (JGZ) richten we ons naast bovengenoemde casuïstiek op het CJG ook op algemene preventie en ondersteuning. Een greep hieruit: uitbreiding van de samenwerking met GGZ voor opvoedondersteuning van ouders met psychiatrische problematiek, organisatie van maandelijkse kennislunches voor professionals over actuele thematiek, aanbod van gratis webinars en groepsaanbod voor gezinnen en professionals. Dit aanbod wordt door een veelheid aan ketenpartners verzorgd. Vanaf 2022 wordt de gemeentelijke wettelijke JGZ-taak uitgebreid met het uitvoeren van een prenataal huisbezoek aan kwetsbare zwangeren. Hierop vooruitlopend hebben wij de middelen voor de bekostiging hiervan reeds bij de meicirculaire 2021 ontvangen.

2. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

Samen met andere gemeenten binnen de VRK bekostigen wij de GGD voor de uitvoering van de openbare gezondheidszorg. Een deel van de GGD-taken is wettelijk bepaald, zoals medische milieukunde, infectieziektenbestrijding, epidemiologie en uitvoering van jeugdgezondheidszorg. Meer beleidsvrijheid is er in andere volksgezondheidstaken, zoals de preventieve gezondheidszorg voor jongeren en ouderen en de keuze van activiteiten voor collectieve preventie. In het kader van infectieziektenbestrijding is de GGD een belangrijke partner in de bestrijding van de coronacrisis. De GGD is zowel belangrijk gebleken in de organisatie en inrichting van alle test- en vaccinatielocaties én de daarbij behorende uitvoering van testen, bron- en contactonderzoek en vaccinaties. Daarnaast heeft de GGD een belangrijke adviserende rol naar organisaties als het gaat over infectieziektenpreventie.

3. Zorg dragen voor collectieve preventie

Regionaal werken we samen met de GGD en andere gemeenten aan de collectieve preventie vanuit de regionale Nota Gezondheidsbeleid 2021-2028 'Samen gezond in Kennemerland', met als speerpunten: gezondheid in de fysieke en sociale leefomgeving, gezondheidsachterstanden verkleinen, druk op het dagelijks leven bij jeugd en jongvolwassenen en vitaal ouder worden. Uit het preventieakkoord zijn dat tevens: leefstijlthema’s overgewicht, problematisch alcoholgebruik en roken. Waar nodig leggen we lokale accenten. In aanvulling op 'Meer voor Elkaar in de buurt’ (lokale gebiedsnetwerken) zetten we met het Haarlemmermeers Preventieakkoord ‘Gezond & Meer’ in op het makkelijker en aantrekkelijker maken van een gezonde leefstijl voor alle inwoners van Haarlemmermeer. De ambitie daarbij is dat zowel de fysieke als de sociale omgeving, meer dan nu het geval is, gezond gedrag stimuleert. Een gezonde fysieke inrichting van de openbare ruimte en sociale netwerken die elkaar op een positieve manier versterken. Het accent ligt op het integraal mogelijk maken van de gezonde leefstijl. Via het project Hartveilige gemeente Haarlemmermeer streven we naar een 80% dekkend netwerk van AED’s en vrijwilligers in december 2022.

We zetten in op de Gezonde School-aanpak, een methode waarbij scholen gezondheidsthema’s structureel en integraal inbedden in het onderwijs. Specifieke aandacht is er voor inactieve kinderen. Voor kinderen en jongeren tot 18 jaar zijn er verschillende leefstijl verbeterende interventies zoals de JOGG-aanpak (Jongeren Op Gezond Gewicht) in verschillende omgevingen (school, wijk, zorg, werk, thuis). De preventie van depressie en angststoornissen bij volwassenen en ouderen gebeurt vanuit het principe ‘zo licht als mogelijk, zoveel als nodig’ en is gericht op het zelf weer verder kunnen met het eigen leven. Specifieke aandacht gaat uit naar intermediairs, ouderen, migranten, statushouders, mensen met lage sociaaleconomische status en mantelzorgers.

4. Zorg dragen voor ouderengezondheidszorg

Sociaal werkers en getrainde vrijwilligers leggen preventieve huisbezoeken af bij inwoners die 80 jaar worden, maken hen attent op het beschikbare aanbod van (preventieve) interventies en verwijzen door waar nodig. De samenwerking met huisartsen rond kwetsbare ouderen verstevigen we met de inzet van sociaal makelaars bijvoorbeeld via Welzijn op Recept. Omdat ouderen de snelst groeiende groep zorgvragers zijn op het gebied van schadelijk alcoholmisbruik, geven we dit specifieke aandacht. Ouderen worden gestimuleerd gebruik te maken van (digitale) hulpmiddelen die zij via de Slimotheek Haarlemmermeer kunnen uitproberen. Via het consultatienetwerk ouderenmishandeling Haarlemmermeer dragen wij bij aan een effectievere aanpak van dit probleem. Via de regionale ketenzorg dementie wordt door ketensamenwerking extra ondersteuning voor inwoners met dementie gerealiseerd en is er een gezamenlijk aanmeldpunt voor casemanagement. Gemeente Haarlemmermeer heeft als dementievriendelijke gemeente een voorbeeldfunctie voor andere instellingen.

5. Zorg dragen voor openbare GeestelijkeGezondheidszorg (OGGZ ) 

OGGZ-activiteiten richten zich op het voorkomen van maatschappelijke uitval en dakloosheid als gevolg van een multi-probleemsituatie zoals verslaving, huisvestingsproblematiek of (ex) GGZ problematiek. We organiseren in het kader van de OGGZ maatregelen als aanbod schuldhulpverlening, budgetbegeleiding en budgetbeheer en activiteiten op het gebied van inloop, begeleiding, dagbesteding en herstel voor mensen met OGGZ-problematiek. De sluitende aanpak personen met verward gedrag, die landelijk is ontwikkeld, hebben we succesvol geïmplementeerd in de gemeente (zie ook programma Zorg en werk, beleidsdoel A). Sinds 2020 is de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) geïmplementeerd. De komende jaren werken we aan het oplossen van de knelpunten in de uitvoering (zie ook programma Zorg en werk, beleidsdoel A) .

6. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

Signaleren en toeleiden is één van de speerpunten in de Stevige Sociale Basis om problemen en onveilige situaties bij zelfstandig wonende kwetsbare inwoners waar mogelijk te voorkomen of te verminderen. We werken samen met vrijwilligersorganisaties, welzijnsorganisatie, zorgpartners en andere ketenpartners. Dit kan zijn in de vorm van cliëntondersteuning om kwetsbare inwoners zonder netwerk, hulp te kunnen bieden bij het voorbereiden of voeren van bijvoorbeeld een keukentafelgesprek voor het aanvragen van ondersteuning, of bij communicatie met officiële instanties. Maar ook door actief te signaleren om problemen eerder in beeld te krijgen zodat kwetsbare inwoners beter grip op hun leven krijgen en (lichte) ondersteuning ingezet kan worden zoals ontmoetingsgroepen in de wijk, digivaardigheden of financiële ondersteuning.

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar