Wat willen wij bereiken en wat gaan wij daarvoor doen?

Wij bevorderen dat inwoners zo veel mogelijk gebruik maken van onze algemene, laagdrempelige voorzieningen voor ondersteuning, ontmoeting en ontplooiing. Activiteiten en diensten worden op maat en op basis van actuele vraag in kernen en wijken aangeboden in een uitgebreid en divers netwerk van sociaal-culturele accommodaties. We dragen bij aan positieve gezondheid van onze kinderen en jongeren. We pakken discriminatie actief aan, zoals benoemd in het coalitieakkoord. We ondersteunen inwoners in hun eventuele zorgtaken als vrijwilliger of mantelzorger en stimuleren zo leefbare buurten en wijken waarin zoveel mogelijk zelfredzame inwoners ook samen-redzaam zijn.

Activiteiten

1. Zorgen voor en exploiteren van sociaal-culturele accommodaties en sociaal-culturele activiteiten

2. Uitvoeren Lokale Inclusie Agenda en Regenboogagenda, aanpak van discriminatie

3. Stimuleren en ondersteunen van vrijwilligerswerk en vrijwillige inzet

4. Bevorderen van inwonersinitiatieven en sociale samenhang in de wijk

5. Stimuleren van jeugdparticipatie

6. Stimuleren van talent- en sociale ontwikkeling bij kinderen, tieners en jongeren

7. Voorkomen en verminderen van jeugdoverlast en -criminaliteit

8. Uitvoering geven aan de nota "Kom in Beweging"- Speelruimte in de gemeente Haarlemmermeer

9. Bevorderen van integratie van diverse doelgroepen in de samenleving

10. Ondersteunen van mantelzorgers en het bieden van respijtzorg

11. Het aanpakken en verminderen van eenzaamheid

Toelichting

1. Zorgen voor en exploiteren van sociaal-culturele accommodaties en sociaal-culturele activiteiten

In samenwerking met Maatvast en de zelfstandige dorpshuizen werken wij verder aan het toekomstbestendig maken van het beheer en de exploitatie van de sociaal-culturele accommodaties. Het doel is dat het voor inwoners vanzelfsprekend is om voor een activiteit, ontmoeting, cursus of spreekuur terecht te kunnen in een wijkgebouw, dorpshuis of jongerencentrum. De sociaal-culturele accommodaties zijn voor alle inwoners, jong en oud, toegankelijk en laagdrempelig. Zo wordt door Maatvast een tarievenstelsel voor verhuur gehanteerd, waarbij inwoners, onder bepaalde voorwaarden, kosteloos gebruik kunnen maken van de accommodaties. Het streven is een maximale bezettingsgraad van de accommodaties. Wij subsidiëren daarnaast diverse organisaties die sociaal-culturele activiteiten aanbieden voor verschillende doelgroepen, gericht op ontplooiing, ontspanning en ontmoeting. Het merendeel van de sociaal-culturele activiteiten wordt door vrijwilligers (organisaties) georganiseerd, bijvoorbeeld de dorps- en wijkraden, ouderen en jeugdorganisaties en organisaties voor mensen met een beperking. Wanneer nodig worden deze organisaties en vrijwilligers ondersteund door diverse maatschappelijke organisaties in Haarlemmermeer.

2. Uitvoeren Lokale Inclusie Agenda en Regenboogagenda, aanpak discriminatie

Het inzetten van ervaringsdeskundigheid is essentieel in ons werkproces, begrijpelijk communiceren, bejegening en onafhankelijke cliëntondersteuning, het zelfstandig wonen en fysieke toegankelijkheid van openbare gebouwen en openbare buitenruimte en evenementen. Zo geven we inhoud en vorm aan zowel sociale als fysieke inclusie. We werken samen met de Belangengroep Gehandicapten Haarlemmermeer (BGH), JongPit en anderen aan bewustwording via onder meer deelname aan Chill Out-sessies voor en door jongeren, jaarlijkse landelijke evenementen zoals de Week van de Toegankelijkheid of publieksacties en gastlessen in het onderwijs.
We voeren als Regenbooggemeente onze Regenboogagenda uit voor zichtbaarheid (onder meer tijdens Coming Out Dag), sociale acceptatie en veiligheid van lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgender- en intersekse personen (LHBTI's). In 2022 vond de tweejaarlijkse regionale ‘Pink Panel'- enquête plaats. We betrekken de resultaten hiervan, samen met die van onze bevolkingsenquête naar onder meer ervaren discriminatie, op onze activiteiten in 2023. We geven in nauwe samenwerking met Bureau Discriminatiezaken Kennemerland extra impulsen aan antidiscriminatiebeleid, in het bijzonder voor een effectieve aanpak van discriminatie vanwege herkomst of huidskleur.

3. Stimuleren en ondersteunen van vrijwilligerswerk en vrijwillige inzet

Het online platform voor vrijwillige inzet 'Haarlemmermeer voor Elkaar' vormt de paraplu voor de instrumenten voor vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties: de VrijwilligersCentrale, de VrijwilligersAcademie en de Haarlemmermeerse Maatjes-projecten. Het netwerk van vele partnerorganisaties in Haarlemmermeer die met vrijwilligers werken, gebruikt deze instrumenten. In nauwe samenwerking met andere lokale organisaties wordt trainingsaanbod ontwikkeld en centraal aangeboden via de VrijwilligersAcademie. De Vrijwilligerscentrale is samen met de Vrijwilligersacademie, Haarlemmermeer voor Elkaar en Haarlemmermeerse Maatjes, het Haarlemmermeerse kenniscentrum op het gebied van vrijwilligersinzet. Dit is zinvol voor zowel organisaties uit de sociale basis als organisaties uit de zorg waarbij nauw met elkaar wordt samengewerkt. De gezamenlijke visie informele zorg en vrijwillige inzet ‘Samen sterk en in balans’ is richtinggevend voor ons beleid en richt zich op drie uitgangspunten: in balans, toekomstbestendig en inclusief, co-creatie en partnerschap bij het vinden, verbinden en behouden van vrijwilligers en om (overbelaste) mantelzorgers maximaal te ondersteunen. De uitwerking van de uitgangspunten in de visie wordt met en door partners verder vormgegeven. Het doel is het behouden en versterken van informele zorg en vrijwillige inzet in Haarlemmermeer, zodat vrijwilligers en mantelzorgers ook in de toekomst hun cruciale rol in de samenleving kunnen blijven vervullen. In 2023 vervolgen we onze inzet samen met partners. In de visie wordt een aantal thema’s genoemd en in 2023 wordt onder andere het thema ‘balans en grenzen’ verder vorm gegeven. Voor de vorm waarin dit gebeurt, is in 2022 een voorzet gedaan.

4. Bevorderen van inwonersinitiatieven en sociale samenhang in de wijk

Wij bevorderen bewonersinitiatieven, om zo te komen tot actieve inzet in de eigen wijk of kern. Via de netwerkbijeenkomsten Meer voor Elkaar delen we met organisaties de ontwikkelingen in de verschillende wijken en kernen en brengen organisaties en inwoners met elkaar in verbinding om in te spelen op deze ontwikkelingen. In de subsidievoorwaarden voor Stichting MeerWaarde, Sportservice Haarlemmermeer en het Centrum voor Duurzaamheid (NMCX) hebben wij opgenomen dat zij (groepen) buurt- en wijkbewoners en vrijwilligersorganisaties helpen door ze te versterken en te activeren tot het nemen van initiatieven, participatie en het zelfstandig functioneren ten behoeve van de sociale samenhang in het gebied.

5. Stimuleren van jeugdparticipatie

Binnen de gemeente Haarlemmermeer zijn meerdere manieren om te participeren om zo de inbreng en betrokkenheid van kinderen en jongeren bij dingen die hen aangaan, te stimuleren. Dit geeft hen de mogelijkheid om zich te ontwikkelen tot actieve en betrokken inwoners. Het periodieke jeugdonderzoek biedt kinderen en jongeren de mogelijkheid om te laten horen wat zij belangrijk vinden. Jongeren die zelf met een idee of initiatief aan de slag willen, kunnen terecht bij MENES: het platform voor jeugdparticipatie. Naast het faciliteren van jongereninitiatieven geeft MENES advies aan de gemeente over onderwerpen die onder jongeren spelen. Leden van het Digitale Jongerenpanel ontvangen vragenlijsten waarmee we ideeën en meningen van jongeren over uiteenlopende onderwerpen verzamelen. Tot slot is er ook jeugdparticipatie bij specifieke projecten. Sinds 2017 heeft Haarlemmermeer een Kinderraad en een Jongerengemeenteraad. Tijdens de Dag van de Kinderraad stemmen de kinderen van de deelnemende basisscholen over voorstellen die zij zelf hebben opgesteld en vindt de benoeming van de kinderburgemeester plaats. In de Jongerengemeenteraad geven jongeren tussen de 12 en 21 jaar de gemeente gevraagd en ongevraagd advies over onderwerpen die jongeren aangaan. Het Jongereninformatie Punt (JIP) is een plek waar jongeren op een laagdrempelige manier kosteloos terecht kunnen voor vragen en advies over uiteenlopende onderwerpen.

6. Stimuleren van talent- en sociale ontwikkeling bij kinderen en jongeren

In ons jeugdbeleid ‘Jong in Haarlemmermeer 2020-2024' staan drie hoofdthema’s centaal:

• het bevorderen van positief opvoeden en opgroeien;

• het psychisch welzijn van jongeren versterken;

• kinderen en jongeren groeien gezond, veilig en kansrijk op, ongeacht de financiële situatie thuis.

Het kinder- en jongerenwerk richt zich op de sociale ontwikkeling van kwetsbare en risicokinderen en jongeren. Doelstelling daarbij is het vergroten van de eigen mogelijkheden van kwetsbare jeugd in hun persoonlijke, sociaal-emotionele en sociaal-communicatieve ontwikkeling en het versterken van zelfredzaamheid en weerbaarheid in de verschillende leefwerelden van jeugd. Het sociaal jongerenwerk en de sociaal makelaar jeugd van MeerWaarde worden ingezet om deze doelen te realiseren. De jongerencentra richten zich op alle jongeren en bieden hen de mogelijkheid hun talenten te ontplooien, elkaar op veilige en laagdrempelige wijze te ontmoeten en zich actief in te zetten als vrijwilliger. Verder kunnen kinderen en jongeren terecht bij verschillende vrijwillige jeugd- en jongerenwerk organisaties. Zo kent de gemeente verschillende scoutinggroepen en jeugdbewegingen die de jeugd elkaar laagdrempelig laten ontmoeten, hen aanmoedigen bij te dragen aan de maatschappij, hen verschillende vrijetijdsactiviteiten aanbieden en hen waardevolle levensvaardigheden bijbrengen.

7. Voorkomen en verminderen van jeugdoverlast en -criminaliteit

Onder onze regie werken wij samen met MeerWaarde, politie, justitie en hulpverlenende instanties om jeugdoverlast en –criminaliteit tegen te gaan. De aanpak richt zich op de aanpak van jeugdgroepen en omvat speciale maatregelen. Veelal (een combinatie van) preventie, zorg en/of repressie gericht op de groep, de persoon/het gezin en/of de omgeving (fysiek en sociaal). De aanpak richt zich op jongeren in de leeftijd van circa 12 tot en met 23 jaar die overlast veroorzaken en/of (dreigen) af (te) glijden naar criminaliteit. Samen met de partners trachten wij jongeren uit de doelgroep in beeld te hebben en te houden, en te bewegen richting positieve dagbesteding, opleiding, arbeid, hulpverlening en/of wonen waar dat nodig is. Op preventief gebied zetten we met de campagne YouChoose in op het verminderen van wapen- en drugsbezit en -gebruik, en de achterliggende ondermijning. We bieden op laagdrempelige wijze informatie, grijpen in om het veiligheidsgevoel te vergroten en bieden alternatieven door talentontwikkeling en positieve vrijetijdsbesteding aan te bieden.

8. Uitvoering geven aan het speelruimteplan "Kom in Beweging" - Speelruimte in de gemeente Haarlemmermeer

Jaarlijks worden de speelruimten aan de hand van het speelruimteplan “Kom in beweging” geëvalueerd. We zetten in op een goede verdeling van speelruimte en een gevarieerd beweegaanbod in zowel bestaande als in nieuwe wijken. We hebben aandacht voor het belang van samen spelen en de toegankelijkheid voor kinderen met een beperking, voor klimaatadaptatie en het versterken van de beweegvriendelijke leefomgeving. We geven hierbij uitvoering aan de vijf thema's die benoemd zijn in ons speelruimteplan: de speelbuurt, de beweegvriendelijke leefomgeving, vergroening van speelruimte, de inclusieve speelruimte en de participatie. Per speelplek wordt bekeken of deze nog veilig is, of deze nog past bij de thema's en of deze nog aansluit bij de behoeften in de wijk. Deze aanbevelingen nemen we mee in regulier beheer, onderhoud en aanpassing of vervanging van de openbare speelvoorzieningen. Op basis van specifiek onderzoek en signalen die we van externe partners ontvangen, passen we speelplekken aan, zodat deze, afgewogen tegen de wensen van omwonenden, aansluiten bij onze visie en de behoeften van de wijk.

Naast speel- en beweegruimte voor kinderen, hebben jongeren ook ruimte nodig om veilig te kunnen samenkomen. Hiervoor plaatsen we als gemeente ‘jongeren ontmoetingsplekken’ (JOP). In de praktijk blijken de JOP's, door hoeveelheid, plaatsing of invulling, niet altijd voldoende aan te sluiten bij de behoefte van jongeren. Dit resulteert in verveling bij jongeren, en verspreiding van jeugdoverlast. Om voldoende en passende plekken te maken op de juiste locaties in bestaande en nieuwbouwwijken, is een jongerenleefbaarheidstoets nodig. Deze toets noemen we ook als belangrijk instrument in ons coalitieakkoord. Het zorgt ervoor dat de jongerenontmoetingsplekken, maar ook de speelruimte en duurzame inrichting van de openbare ruimte, goed worden toegepast bij de ruimtelijke inrichting. Deze toets zal de komende jaren worden ingericht en toegepast.

9. Bevorderen van integratie van diverse doelgroepen

Wij bevorderen de maatschappelijke participatie van kwetsbare inwoners met een lage sociaal economische status. Dit doen we door activiteiten te stimuleren die zorgen voor deelname aan het maatschappelijk en economisch verkeer. Het gaat daarbij om voorlichtingsbijeenkomsten, activiteiten gericht op toeleiding naar (vrijwilligers)werk, taal-, computer- en andere participatiecursussen. Hiervoor wordt aansluiting gezocht bij het Taalhuis, Stichting MeerWaarde en bij zelforganisaties die zich inspannen voor uiteenlopende groepen inwoners met verschillende herkomst. Met ingang van de Wet Inburgering 2021 is er extra aandacht voor de integratie van vergunninghouders. De gemeente is nu verantwoordelijk voor de inburgering van nieuwkomers. Stichting Vluchtelingenwerk blijft betrokken bij de maatschappelijke begeleiding van vergunninghouders en voert in het kader van de nieuwe inburgeringswet nieuwe taken uit. Er is meer aandacht en begeleiding voor het kunnen omgaan met financiën en Stichting Vluchtelingenwerk is nauw betrokken bij de uitvoering van de Brede Intake door de gemeente. Stichting MeerWaarde voert voor ons activiteiten uit die gericht zijn op het activeren van kwetsbare inwoners en de toeleiding naar scholing en (vrijwilligers)werk. In regionaal verband werken we aan de aanpak van laaggeletterdheid. In de komende periode werken we aan uitbreiding van het Taalakkoord door meer ondernemers en maatschappelijke organisaties te betrekken. Samen met de betrokken partners van het Taalhuis wordt ingezet op het bereiken van meer laaggeletterden, onder andere door de signaleringsfunctie te versterken en het uitbreiden van het cursusaanbod.

10. Ondersteunen van mantelzorgers en het bieden van respijtzorg

Wij ondersteunen mantelzorgers door het aanbieden van een palet aan ondersteuning gericht op informatie en advies, begeleiding (respijtzorg), waardering (mantelzorgwaardering) en educatie (cursussen, training en lotgenotencontact). Onder andere via publiekscampagnes attenderen wij mantelzorgers op het feit dat ze (jonge) mantelzorger zijn en wijzen we ze op de mogelijkheid om een beroep te doen op deze ondersteuning. Respijtzorgmogelijkheden worden via de sociale kaart Haarlemmermeer en de Respijtwijzer onder de aandacht gebracht bij mantelzorgers. In 2023 zal er specifiek aandacht zijn voor: ondersteuning aan jonge mantelzorgers; ondersteuning aan mantelzorgers van verschillende culturele herkomst; een dialoogsessie met mantelzorgers en in het kader van eenzaamheid: de doorontwikkeling van netwerkversterking voor mantelzorgers (netwerkcoaching, empoweren van mantelzorgers) en ontwikkeling van aanbod op het gebied van rouw en verlies (na het overlijden van naasten) en zogenoemd levend verlies, situaties waarin geen zicht meer is op herstel van naasten.

11. Het aanpakken en verminderen van eenzaamheid

Eenzaamheid is iets van alle leeftijden en een complex vraagstuk dat vraagt om een samenhangende en integrale aanpak om op basis van signalen eenzaamheid bij inwoners eerder te doorbreken en tegen te gaan. Wij werken sinds 2019 met de lokale alliantiepartners ‘Samen tegen eenzaamheid Haarlemmermeer’ aan een gezamenlijke aanpak gericht op eenzame inwoners, van jong tot oud. Er is een gezamenlijk plan van aanpak voor de komende jaren opgesteld met als doelstelling het percentage ernstig eenzame inwoners niet verder te laten stijgen. We werken via initiatiefgroepen aan nieuwe manieren om eenzaamheid onder de aandacht te brengen en aan te pakken. We continueren de gebiedsnetwerken ‘Meer voor elkaar in de buurt’ en kijken waar nieuwe en bestaande interventies het verschil maken. Via de beschikbaar gestelde Compaan-tablets communiceren kwetsbare ouderen met hun mantelzorger of netwerk. Door de coronacrisis heeft het thema eenzaamheid veel maatschappelijke aandacht gekregen en is ook gebleken dat velen hiermee te maken (blijven) hebben. Vanuit het Rijk is extra ingezet op de aanpak van eenzaamheid door hulppakketten en landelijke media-aandacht. Diverse projecten bekostigen we tijdelijk met coronaherstel-middelen van het Rijk. Zij hebben allen tot doel in 2022 en 2023 eenzaamheid te verminderen van de meest kwetsbare inwoners.

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar