Beleidsdoel B: Het sturen van afvalstromen naar maximaal hergebruik

Wat willen wij bereiken en wat gaan wij daarvoor doen?

Het landelijk doel is toe te werken naar een 'circulaire economie' in 2050, waarbij producten en grondstoffen zo lang mogelijk in roulatie blijven door het toepassen van de strategieën voor een circulaire economie:

  • verminderen van consumptie en productie en het slimmer maken en gebruiken van producten (reduce);

  • verlengen van de levensduur van producten en onderdelen (re-use);

  • het nuttig toepassen van materialen, die anders gestort zouden worden (recycle).

Hierbij volgen we de ambitie van het landelijke programma Van Afval - naar Grondstofinzameling (VANG) om in 2025 toe te werken naar 75% recycling. Momenteel verkeren wij in een transitie van afval- naar grondstoffeninzameling. In plaats van grondstoffen te vernietigen door deze als restafval te verbranden, zamelen wij grondstoffen in en zorgen wij ervoor dat deze opnieuw worden gebruikt. De milieudruk wordt hierdoor lager en hierdoor kunnen we langer toe met de beperkte voorraad fossiele grondstoffen. Om te komen tot kwalitatief nóg betere recycling richt het uitvoeringsprogramma VANG zich in de periode 2021 tot en met 2025 op twee belangrijke aspecten:

  • het nog beter scheiden van restafval; tweederde van al het huishoudelijk restafval bestaat uit waardevol, recyclebaar materiaal. Te grote hoeveelheden hiervan belanden in de verbrandingsoven;

  • het verbeteren van de kwaliteit van de deelstromen. Vervuiling en de aanwezigheid van zogenaamde stoorstoffen (afval dat niet bij het type afval hoort dat wordt ingezameld) zorgen ervoor dat de deelstromen die gescheiden worden ingezameld niet optimaal zijn.

Tabel 59

Omschrijving

Eenheid

Indicator

Bron

Metingen

Streefwaarden /prognose

2020

2021

2022

2023

2025

2026

2027

2028

Omvang huishoudelijk restafval

Kg/inwoner

BBV

Waarstaatjegemeente.nl

2001

185

141

115

65

60

55

55

aantal meldingen illegale stort

stuks

Lokaal

Filemaker/MOB

2.3992

2.321

2.287

2.014

2.100

2.000

1.900

1.800

  1. De toename van de omvang van het huishoudelijk restafval werd in 2020 veroorzaakt door de coronacrisis.
  2. Door de toename van de hoeveelheid huishoudelijk afval als gevolg van de coronacrisis nam in 2020 ook het aantal meldingen illegale stort toe.

Activiteiten

  1. Het communiceren met inwoners over hergebruik van grondstoffen en afvalpreventie

  2. Het inzamelen van huishoudelijk restafval, grof huishoudelijk afval en gesorteerde grondstoffen

  3. Het bestrijden van zwerfafval

Toelichting

1. Het communiceren met inwoners over hergebruik van grondstoffen en afvalpreventie

Wij informeren en instrueren inwoners over het sorteren van grondstoffen, het belang van hergebruik en afvalpreventie in samenwerking met Meerlanden. Hiervoor gebruiken wij huis-aan-huis brieven, de afvalkalender en algemene communicatiemiddelen zoals internet en de krant. Een voorbeeld is de website Een nieuwe manier van afval scheiden. Voor de omschakeling van afval- naar grondstofinzameling en de daarmee gepaard gaande wijziging van het inzamelsysteem communiceren wij uitgebreid met betrokken inwoners en worden grondstofcoaches ingezet.

2. Het inzamelen van huishoudelijk restafval, grof huishoudelijk afval en gesorteerde grondstoffen

Wij zamelen alle huishoudelijke afvalstoffen in, waarop de Wet milieubeheer van toepassing is. Hierbij leggen wij de nadruk op een vermindering van de hoeveelheid restafval en een uitbreiding van de hoeveelheid ingezamelde, gesorteerde grondstoffen. De invoering van VANG in wijken met hoogbouw en in laagbouwwijken met rolemmerinzameling is in 2023 afgerond. Wij verwachten dat wij op grond van de invoering van VANG in deze wijken in 2025 een maximale hoeveelheid van 65 kg restafval per inwoner kunnen behalen. Wij evalueren de resultaten van VANG in deze wijken en de resultaten hiervan zullen de opmaat vormen voor het beleid om ook in de laagbouwwijken met verzamelcontainers meer grondstoffen in te zamelen en minder restafval tegen lagere kosten voor inwoners. Wij gaan extra aandacht besteden aan het voorkomen van bijplaatsingen en aan het bereiken van schone grondstofstromen.
De planning is dat, afhankelijk van de vergunningverlening, in mei 2025 een tweede milieustraat in de vorm een Circulair Ambachtscentrum in Nieuw-Vennep in gebruik wordt genomen. In de paragraaf Lokale heffingen is een berekening van de kostendekkendheid van de afvalinzameling opgenomen.

3. Het bestrijden van zwerfafval

Onze inzet voor het bestrijden van zwerfafval bestaat uit vegen en handmatig zwerfafval rapen. Tevens staan prullenbakken op strategische plekken, zoals in centrumgebieden, woongebieden, langs centrale infrastructuur en op bedrijventerreinen. Voor zwerfafval geldt vanaf 2024 de Uitgebreide Producentverantwoordelijkheid (UPV) Zwerfafval. Dit betekent dat producenten meebetalen aan het opruimen van zwerfafval en dat zij consumenten moeten aansporen plastic zwerfafval te voorkomen. Momenteel is nog onvoldoende duidelijk wat de regeling inhoudt en wat de consequenties zijn voor onze gemeente. Naar verwachting zal dit in de loop van 2024 duidelijk worden, waarna wij ons beleid hiervoor bepalen.

Tabel 60 Wat mag het kosten?

(Bedragen × € 1.000)

JR2023

2024

2025

2026

2027

2028

Beleidsdoel B: Het sturen van afvalstromen naar maximaal hergebruik.

Baten

22.999

25.288

29.128

29.128

29.128

29.128

Lasten

18.829

20.576

23.756

23.706

23.506

23.506

Saldo

4.170

4.712

5.373

5.423

5.623

5.623

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar

Verschillen ten opzichte van de gewijzigde begroting
(bedragen × € 1.000; min = nadeel )

2025

2026

2027

2028

Baten

1. Afvalstoffenheffing

3.840

-

-

-

Overig

1

-

-

-

Totaal Baten

3.841

-

-

-

Lasten

1. Lachgascilinders in het restafval

-1.361

-

-

-

2. Indexatie Meerlanden

-1.120

-

-

-

3. Nieuwe milieustraat

-612

-

-

-

4. Voorziening afvalstoffenheffing

480

-

-

-

5. Motie Stop bijplaatsen en verrommeling

-250

50

200

-

6. Extra capaciteit handhaving

-113

-

-

-

7. Kwijtschelding afvalstoffenheffing

-97

-

-

-

Overig

-107

-

-

-

Totaal Lasten

-3.180

50

200

-

Baten

1. De opbrengst van de afvalstoffenheffing stijgt als gevolg van een verhoging van de tarieven met 12% om de kosten van afvalinzameling en -verwerking 100% kostendekkend te houden. Zie hiervoor de toelichting onder lasten.

Lasten

1. Als gevolg van het lachgasverbod per 2023 neemt het aantal lachgascilinders in de openbare ruimte en in het restafval fors toe. Het Afval Energie Bedrijf (AEB) Amsterdam dat ons restafval verwerkt, wil in verband met de veiligheid 100% garantie dat het restafval vrij is van lachgascilinders. Hiervoor moet het restafval voordat wij het aanbieden aan het AEB een bewerking ondergaan die extra kosten met zich meebrengt (€ 75,60 per ton, volgens de prognose betreft het 18.000 ton).

2. Op basis van contractuele afspraken wordt het contract van Meerlanden geïndexeerd met 5,95% in verband met loon- en prijsstijgingen.

3. In de begroting van 2024 is voor de exploitatie van een nieuwe milieustraat in Nieuw-Vennep rekening gehouden met de lasten voor een half jaar (€ 475.000). Vanaf 2025 worden de lasten jaarlijks geraamd op € 1.087.000.

4. De mutaties vanuit de Voorjaarsrapportage 2024 die gerelateerd zijn aan de afvalinzameling en -verwerking geven voor 2024 een voordeel dat wordt gestort in de Voorziening tariefsegalisatie afvalstoffenheffing.

5. Op 4 juli 2024 heeft de raad de motie 'Stop bijplaatsen en verrommeling' aangenomen en het college opgedragen om de voorlichting en communicatie over onwenselijk gedrag van mensen die (grof) afval bijplaatsen bij brengparkjes onverkort door te zetten en daarnaast bijplaatsingen en verrommeling van de openbare ruimte tegen te gaan door extra handhavingscapaciteit te creëren in de vorm van werkervaringsplaatsen. Hiervoor wordt een samenwerking met het Werkgeversservicepunt (WSP) gestart voor een periode van twee jaar. Het hiervoor benodigde budget bedraagt € 250.000 per jaar. Voor 2024 wordt € 50.000 geraamd in de Najaarsrapportage 2024. In deze programmabegroting wordt voor 2025 € 250.000 en voor 2026 € 200.000 geraamd. Deze extra lasten worden niet meegenomen in de tarieven van de afvalstoffenheffing maar gedekt uit de algemene middelen.

6. Bij de Voorjaarsrapportage 2024 zijn er extra middelen beschikbaar gesteld voor handhaving op het gebied van afvalinzameling.

7. De raming kwijtschelding afvalstoffenheffing is bijgesteld op basis van ervaringscijfers die ontvangen zijn van Cocensus.