Wat willen wij bereiken en wat gaan wij daarvoor doen?

Vanuit onze gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de zorg voor jeugd, volwassenen en ouderen werken wij in nauwe samenwerking met maatschappelijke partners aan een optimaal vraaggericht en preventief aanbod. De nadruk op vroegsignalering en preventie in het lokale veld is een belangrijk speerpunt met als doel de gezondheid te bevorderen en het beroep op (zwaardere) zorg te verminderen. Gezondheid maakt een integraal onderdeel uit van het sociaal domein en de sociale basis in het bijzonder. Dit doen we door het versterken van wijken en kernen met gericht aanbod van praktische en lichte ondersteuning - maar ook door mensen te activeren. Zo ontstaan wijken waar genoeg te doen is, waar inwoners betrokken zijn bij elkaar, mee kunnen doen en zich prettig voelen. Voor preventie is het daarnaast belangrijk om de samenwerking tussen de partners in de sociale basis en de eerstelijnszorg wijkgericht vorm te geven en verder te versterken. We hebben de ambitie dat wij inwoners eerder en sneller, meer in de buurt en met lichtere vormen van ondersteuning kunnen bijstaan, zodat zij minder een beroep hoeven te doen op zwaardere zorg. De sociale basis vormt het fundament van de samenleving in Haarlemmermeer met een focus op zelfredzaamheid, meedoen en preventie.

Activiteiten

1. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

2. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

3. Zorg dragen voor collectieve preventie

4. Zorg dragen voor zorg- en ondersteuning van ouderen

5. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg

6. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

Toelichting

1. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is hét expertisepunt voor vragen over opvoeden en opgroeien, voor inwoners en voor professionals. Het richt zich vooral op laagdrempelige en snelle hulp bij opvoed- en opgroeivraagstukken, waardoor het CJG, samen met de andere gemandateerde professionals, een stevig preventief fundament vormt voor het Haarlemmermeers model. Professionals kunnen er daarnaast terecht voor collegiaal advies en informatie over opvoedhulp en opvoedvragen. Indien nodig kan het CJG doorverwijzen naar andere (geïndiceerde) hulp. Als onderdeel van onze jeugdgezondheidszorgtaak (JGZ) richten we ons naast bovengenoemde casuïstiek op het CJG ook op algemene preventie en ondersteuning. Een greep hieruit: uitbreiding van de samenwerking met GGZ voor opvoedondersteuning van ouders met psychiatrische problematiek, organisatie van maandelijkse netwerklunches voor professionals over actuele thematiek, aanbod van gratis webinars, groepsaanbod voor gezinnen en professionals en het vergroten van de weerbaarheid van onze jongeren. Dit aanbod wordt door een veelheid aan ketenpartners verzorgd. Vanaf 2023 starten we ook met de gestructureerde aanpak van het actieprogramma Kansrijke Start dat zich richt op de eerste 1.000 dagen van een kind. Hiervoor wordt een keten van interventies opgezet in samenwerking met lokale partners. Op basis van de resultaten van de nieuwe Gezondheidsmonitor Jeugd (najaar 2023), zullen we voor 2024 en verder besluiten waar we op gaan inzetten.

2. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

Samen met andere gemeenten binnen de VRK bekostigen wij de GGD voor de uitvoering van de openbare gezondheidszorg. Een deel van de GGD-taken is wettelijk bepaald, zoals medische milieukunde, infectieziektenbestrijding, epidemiologie en de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg. Meer beleidsvrijheid is er in andere volksgezondheidstaken, zoals de preventieve inzet voor jongeren en ouderen en de keuze van activiteiten voor collectieve preventie.

3. Zorg dragen voor collectieve preventie

Regionaal werken we samen met de GGD en andere gemeenten aan de collectieve preventie vanuit de regionale Nota Gezondheidsbeleid 2021-2028 'Samen gezond in Kennemerland', met als speerpunten: gezondheid in de fysieke en sociale leefomgeving, gezondheidsachterstanden verkleinen, druk op het dagelijks leven bij jeugd en jongvolwassenen en vitaal ouder worden. Uit ons lokale preventieakkoord zijn dat tevens de leefstijlthema’s: overgewicht, problematisch alcoholgebruik en roken. We zetten ook in op de Gezonde School-aanpak en andere verschillende leefstijl verbeterende interventies zoals de JOGG-aanpak (Jongeren Op Gezond Gewicht). Vanaf 2024 zal de lokale uitwerking van het gezondheidsbeleid vorm krijgen via het GALA.

Haarlemmermeer heeft als Hartveilige gemeente een dekking van 97 procent. Dit houdt in dat elke inwoner binnen een straal van 500 meter van een AED woont. Het project heeft echter niet voorzien in het borgen van de doelen. In 2024 moet daarom gezocht worden naar manieren om AED's te onderhouden en te vervangen.

4. Zorg dragen voor zorg- en ondersteuning van ouderen

Het aantal ouderen in de gemeente zal de komende decennia flink stijgen. In 2040 zal het aantal ouderen bijna verdubbeld zijn en zullen er naar schatting 46.000 75+ers in de gemeente wonen. Door toenemende vergrijzing en ontgroening komt de zorg en ondersteuning van ouderen onder druk te staan. In Haarlemmermeer zetten we in op positieve gezondheid en gezond ouder worden. In 2024 verwachten we de eerste resultaten te kunnen zien van structurele maatregelen die passen bij de extra SPUK-impulsen voor preventief ouderenbeleid. Dit geldt ook voor het bevorderen van fysieke en mentale gezondheid van kwetsbare ouderen door middel van (preventieve) interventies (voorkomen valincidenten, aanpak tegen eenzaamheid, mantelzorgondersteuning, Welzijn op Recept). Sociaal werkers en getrainde vrijwilligers leggen preventieve huisbezoeken af bij inwoners die 80 jaar worden, maken hen attent op het beschikbare aanbod en verwijzen door waar nodig. De gemeente Haarlemmermeer heeft daarnaast als dementievriendelijke gemeente een voorbeeldfunctie voor andere instellingen.

5. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ)

De OGGZ richt zich op het voorkomen van maatschappelijke uitval en dakloosheid als gevolg van een multi-probleemsituatie zoals verslaving, huisvestingsproblematiek of (ex) GGZ-problematiek. Signaleren en toeleiden naar hulp is hierbij één van de speerpunten. Het gaat hierbij om inwoners die zelf geen hulpvraag uiten of hulpverlening weigeren. We organiseren samen met ketenpartners in het kader van de OGGZ bemoeizorg waarmee inwoners toegeleid worden naar zorg. We werken samen met vrijwilligersorganisaties, welzijnsorganisaties, zorgpartners en andere ketenpartners.

Wanneer de OGGZ problematiek van een inwoner leidt tot problemen in de (woon)omgeving werken we samen met ketenpartners in het kader van de (landelijk ontwikkelde) sluitende aanpak personen met verward gedrag (zie ook programma Zorg en werk, beleidsdoel A).

6. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

Signaleren en toeleiden naar hulp is één van de speerpunten om problemen en onveilige situaties bij zelfstandig wonende kwetsbare inwoners waar mogelijk te voorkomen of te verminderen. We werken samen met vrijwilligersorganisaties, welzijnsorganisaties, zorgpartners en andere ketenpartners. Dit kan zijn in de vorm van (toeleiding naar) cliëntondersteuning om kwetsbare inwoners zonder netwerk hulp te kunnen bieden bij het voorbereiden of voeren van bijvoorbeeld een keukentafelgesprek voor het aanvragen van ondersteuning, of bij communicatie met officiële instanties. Maar ook door actief te signaleren en zo problemen eerder in beeld te krijgen zodat kwetsbare inwoners beter grip op hun leven krijgen en (lichte) ondersteuning ingezet kan worden zoals ontmoetingsgroepen in de wijk, het trainen van taal- en digitale vaardigheden of financiële ondersteuning.

Toelichting op de verschillen ten opzichte van het voorgaande jaar